Bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum var. aestivum) hat ve çeşitlerinde uyum yetenekleri üzerine araştırmalar

Abstract

Bu araştırma, beş buğday anacı arasında yapılan yarım diallel melezlemede elde edilen 10 F1 hibridinde üstün genel ve özel uyum yeteneğine sahip ebeveyn ve melezleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada, 393 (3), 361 (4) ve 68 (5) ıslah hatları ile Atilla-12 (1) ve Flamura-80 (2) çeşitleri olmak üzere toplam 5 tane anaç kullanılmıştır. Deneme Bursa ekolojik şartlarında, 3 tekerrürlü ve tesadüf blokları deneme desenine uygun olarak yürütülmüştür. Veriler ise Griffing analiz metoduna göre değerlendirilmiştir. Sonuçlara göre genotiplerin genel ve özel uyum yetenekleri istatistiki olarak önemli bulunmuştur. Bitki boyu bakımından 4, başak boyu bakımından 2 ve 5, başakta tane sayısı bakımından 3 ve 4, başakta tane ağırlığı bakımından 2 ve 4, 1000 tane ağırlığı bakımından ise 1 ve 2 nolu atalar yüksek genel uyum yeteneği etkisine sahip olmuşlardır. 1x5 kombinasyonu ise incelenen tüm karakterlerde en yüksek özel uyum yeteneği etkisini ortaya koymuştur. Ayrıca üzerinde çalışılan tüm unsurlarda eklemeli gen etkisinin hakim olduğu belirlenmiştir.

It was aimed to determine superior general and specific combining abilities of 10 F1 hybrid obtained from half diallel crosses of 5 wheat varieties and lines. In this research, two registrated varieties Atilla – 12 (1) and Flamura – 80 (2), three lines 393 (3), 361 (4) and 68 (5) were used. F1 plants and their parents were tested in randomized complete block design with three replications at Bursa ecological conditions. Data were examined by Griffing analysis method. According to the results, the variance of general and specific combining ability of genotypes were statistically significant for all the traits studied. It was determined that parents numbered as, 4 in plant height; 2 and 5 in spike length; 3 and 4 in grain number per spike; 2 and 4 in grain weight per spike; 1 and 2 in 1000 grain weight showed the highest general combining ability effects. 1x 5 combination had the highest specific combing ability in terms of all character observed and the existence of additive gene effects was determined all components.