Türkiye'de yaşayan Kürtlerin kimlik yönetim stratejileri ve dış grup tarafgirliği

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı; Tajfel ve Turner (1979) tarafından ortaya atılan, Blanz ve arkadaşları (1998) tarafından geliştirilen Kimlik Yönetim Stratejileri kapsamında, düşük statülü grup üyelerinin benlik saygılarını korumak amacıyla sergileyecekleri tepkileri ve bu tepkilerin belirleyicilerini incelemektir. Ayrıca, açık ve örtük ölçümler kullanılarak Dış Grup Tarafgirliği ve stratejiler arasındaki ilişkileri araştırmaktır. Sosyal Kimlik, Sosyal Baskınlık ve Sistemi Meşrulaştırma Kuramlarından türetilen hipotezler, bireysel stratejilerin kullanımını öngörmede hangi yaklaşımın en güçlü olduğunu görmek için test edilmiştir. Veriler Uludağ Üniversitesi'nin çeşitli bölümlerinde okuyan 125 Kürt kökenli öğrenciden toplanmıştır. Katılımcılar, yedi ölçeği ve bir demografik bilgi formunu içeren anket formunu doldurdular. Katılımcılar üstelik örtük tutumları ölçmek için bilgisayara dayalı bir teknik olan Örtük Çağrışım Testi'ni yanıtladılar. Kimlik Yönetim Stratejileri Ölçeği'nden elde edilen verilere uygulanan faktör analizlerinin sonuçları, dört faktörlü bir çözümün orijinal beş faktörlü çözüme göre daha uygun olduğunu göstermiştir. Korelasyon bulguları, stratejilerin meşruluk ve geçirgenlik algılarıyla, etnik ve dini özdeşleşmeyle, açık ve örtük dış grup tarafgirliğiyle, sosyal baskınlık yönelimiyle, politik görüşlerle ve etnik grupla ilgili eylem ve hedeflerle yakından ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. Regresyon analizlerinin sonuçları, iç grup özdeşleşme ve iç grup tarafgirliği değişkenlerinden yüksek puan alan ve sistemi meşru algılayan bireylerin rekabet stratejini kullanmayı tercih ettiklerini gösterirken; dış grup tarafgirliği sergileyen ve grup sınırlarını geçirgen algılayan bireylerin hareketlilik stratejilerini kullanmayı tercih ettiklerini göstermiştir. Ayrıca, grubuyla düşük düzeyde özdeşleşen ve dış grup tarafgirliği sergileyen katılımcıların ise sınıflandırma stratejilerini kullanmaya eğilimli oldukları bulunmuştur. Sonuçlar, etnik özdeşleşmenin ve meşruluğun rekabet stratejilerini en güçlü yordayan değişkenler olduğunu ortaya çıkarırken, açık dış grup tarafgirliğinin ve geçirgenliğin hareketlilik stratejilerini en güçlü yordayan değişkenler olduğunu ortaya çıkarmıştır. Sınıflandırma stratejilerini yordamada en etkili değişkenlerin ise etnik özdeşleşme, açık dış grup tarafgirliği ve örtük dış grup tarafgirliği olduğu görülmüştür. Son olarak, sistemin meşru olarak algılanması karşılaştırma stratejilerinin tek belirleyicisi olarak bulunmuştur. Bulgular, ilgili literatüre katkıları açısından tartışılmıştır.

The main aim of the present study was to examine the low-status group members' reactions to protect their self-esteem and the determinants of these reactions by using Blanz et al.'s (1998) Identity Management Strategies that were originally proposed by Tajfel and Turner (1979). In addition, the relationships between these strategies and outgroup favoritism were studied by applying explicit and implicit measurement techniques. Several hypotheses that were derived from the theories of Social Identity, Social Dominance, and System Justification were tested to see which approach was the most powerful one in predicting the use of the individual strategies. Data were collected from 125 Kurdish students studying in different departments of Uludag University. The participants filled out questionnaires that included seven scales and a demographic information form. Participants also responded to the Implicit Association Test, a computer-based technique for measuring implicit attitudes. Results of the factor analyses of data from the Identity Management Strategies Scale showed that a four-factor solution proved to be a better fit than the original five-factor solution. Correlational findings indicated that the strategies were closely related to the perceptions of legitimacy and permeability, ethnic and religious identification, explicit and implicit outgroup favoritism, social dominance orientation, political views and actions/future targets related to ethnic groups. Results of the regression analyses showed that individuals who scored high on the variables of ingroup identification and ingroup favoritism, and perceived the system as illegitimate preferred to use competition strategies, whereas individuals who favored the outgroup and perceived the group boundaries as permeable preferred mobility strategies. In addition, participants who had low levels of identification with their ingroups and those with outgroup favoritism tend to use classification strategies. Results revealed that ethnic identification and legitimacy were found to be the most powerful predictors of competition strategies, whereas explicit outgroup favoritism and permeability were the strongest predictors of mobility strategies. The variables that predicted significant variance in the classification strategies were ethnic identification, explicit outgroup favoritism, and implicit outgroup favoritism. Finally, perceiving the system as legitimate was the only significant predictor of the comparison strategies. Findings were discussed in terms of their contributions to the relevant literature.