İlkokul öğrencilerinin okuma ve yazmaya yönelik tutumlarının ev okuryazarlık ortamı bağlamında değerlendirilmesi: Bir karma yöntem araştırması

Abstract

Bu araştırmada, ilkokul öğrencilerinin okuma ve yazma tutumlarının ev okuryazarlık ortamı özelliklerine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma karma yöntem tasarımlarından sıralı açıklayıcı tasarıma uygun olarak yürütülmüştür. Araştırma grubu Bursa ili Osmangazi ilçesinde bulunan bir ilkokulda öğrenim gören 588 2, 3 ve 4. sınıf öğrencilerden oluşturmaktadır. Öğrencilerin okuma ve yazma tutum puanları ölçeklerle, ev okuryazarlık ortamıyla ile bilgiler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Araştırmanın nicel verileri parametrik olmayan testlerden Mann Whitney U Testi, Kruskal Wallis H Testi, Spearman Korelasyon Testi; nitel verileri ise betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda öğrencilerin okuma ve yazma tutum puanlarında sınıf düzeyi, anne ve baba mesleğine göre anlamlı bir farklılık belirlenmemiştir. Öğrencilerin okuma ve yazma x tutum puanlarında kız öğrenciler lehine; okuma tutum puanlarında daha çok kitabı olanların ve daha üst öğrenim görmüş anne ve babası olan öğrenciler lehine anlamlı farklılık belirlenmiştir. Öğrencilerin okuma ve yazma tutum puanları arasında pozitif yönlü, orta düzeyde ve anlamlı ilişki saptanmıştır. Öğrenciler, ev okuryazarlık ortamında çocuk dergilerini, kitapçıya gitmeyi, ebeveynlerin okul hakkında kendileriyle iletişim kurmasını, kitap okunmasını ve evde okuma yazmaya dayalı oyunlar oynanmasını cazip bulduklarını ifade etmişlerdir. Yüksek okuma ve yazma tutumuna sahip öğrenciler bu etkinliklerin yapılmasını cazip bulurken düşük okuma ve yazma tutumuna sahip olan öğrenciler bu etkinliklerin yapılmasını, sıklığını arttırılmasını ya da bu etkinliklerin yapılmasını umma durumunu cazip olacağını belirtmişlerdir. Çocukların faydalanabilmeleri için gelişim alanlarına uygun çocuk kütüphanelerinin yaygınlaştırılması, ev okuryazarlık ortamının çocukların okuma ve yazma tutumuna katkıları hakkında velilere eğitimler verilmesi önerilmiştir.

In this study, it was aimed to examine the reading and writing attitudes of primary school students according to the characteristics of the home literacy environment. The research was carried out in accordance with the sequential explanatory design, one of the mixed method designs. The research group consists of 588 students studying at one primary school in Osmangazi, Bursa. The students' reading and writing attitude scores were collected with scales, the home literacy environment and information were collected with a semi-structured interview form. The quantitative data of the study were non-parametric tests such as Mann Whitney U Test, Kruskal Wallis H Test, Spearman Correlation Test; qualitative data were analyzed by descriptive analysis method. As the result of the research, no significant difference was determined in the reading and writing attitude scores of the students according xii to the grade level, mother and father profession. A significant difference was determined in favor of female students in the students' reading and writing attitude scores. In addition, a significant difference was determined in favor of the students in the reading attitude scores of the students who have more books and whose parents have higher education. A positive, moderate and significant relationship was found between the students' reading and writing attitude scores. The students stated that they found attractive to read children's magazines, go to a bookstore, parents communicating with them about school, read books and play literacy-based games at home in the home literacy environment. It is suggested that children’s libraries suitable for their development areas should be dissemination for children to benefit and parents should be trained about the contribution of home literacy environment to children's reading and writing attitudes.