Üretim, pazar ve fiyatlama bakımından Türkiye'nin mobil telefon ticareti

Abstract

Teknolojinin hayatın her alanına girmesiyle birlikte insanların zaman geçirdikleri eşyalar farklılaşmıştır. Mobil telefonlar, son 15 yılda hayatımıza giren en önemli eşyalardan biridir. 15 yıl önce tüketicinin gözünde lüks bir mal niteliğinde olan mobil telefonlar bugün tüketici nezdinde bir zorunlu mala dönüşmüştür. Bu nedenle tüm dünyada olduğu gibi kaçınılmaz olarak Türkiye’de de mobil telefon ticareti oldukça artmıştır. Ticaret hacmi artan bir ürünü üretim, ihracat ve ithalat gibi iktisadi değişkenler açısından takip etmek önem arz etmektedir. Bu doğrultuda Türkiye’nin mobil telefon ticaretinin üretim, pazar ve fiyatlama bakımından dünya ticaretinde hangi konumda olduğunu analiz etmek amacıyla rekabet gücü endeksleri, Sabit Pazar Payı analizi ve girdi-çıktı analizi yardımıyla ortaya konmaya çalışılmıştır. Son bölümde, mobil telefon ticaretinin üretimi, pazarı ve fiyatlaması ile ilgili iktisadi değişkenler ile Türkiye ihracatının ithalatı karşılama oranı ve mobil telefon ticareti arasındaki ilişkiler 2007:1.ay ve 2021:7.ay arası dönem için aylık veriler kullanılarak VAR yöntemi ile tahmin edilmekte, Etki Tepki Foksiyonu Varyans Ayrıştırma analizi ve Granger Nedensellik testi ile yorumlanmaktadır. Yapılan ampirik analizden çıkan sonuçlara göre, Türkiye ihracatının ithalatı karşılama oranını Türkiye’nin mobil telefon ticaret dengesini, Türkiye’nin mobil telefon ticareti için hesaplanan Grubel-Lloyd endeksi ve enflasyon sepetinde ilan edilen mobil telefon fiyat endeksi artırmakta iken Türkiye’nin mobil telefon ticareti için hesaplanan nisbi ihracat avantajı endeksi ve mobil telefon fiyat haddi azaltmaktadır. Türkiye’nin mobil telefon dış ticaret dengesini ise, Türkiye’nin mobil telefon ticareti için hesaplanan Grubel-Lloyd endeksi ve Türkiye’nin mobil telefon ticareti için hesaplanan nisbi ihracat avantajı endeksi artırmakta; mobil telefon fiyat haddi ise azaltmaktadır.

With the penetration of technology into all areas of life, products that people spend with are differentiated. Mobile phones have been one of these crucial products in the last fifteen years. Mobile phones, which were a luxury good in the eyes of consumers fifteen years ago, have turned into a necessary good for the consumer today. Therefore, the mobile phone trade has increased indispensably in Turkey and the rest of the world. It is essential to follow mobile phone trade with an increasing trade volume with respect to economic variables such as production, export, and import for Turkey and the other countries. In that respect, to analyse the position of Turkey in the mobile phone trade in terms of production, market, and pricing, it has been tried to reveal with the help of competitiveness indices, constant market share analysis, and input-output models. In the last section of this study, the relationship between the economic variables related to the production, market, and pricing of the mobile phone trade and the export/import coverage ratio and the mobile phone foreign trade balance of Turkey is estimated with VAR model using monthly data for 2007:1 and 2021:7 and interpreted with the Impulse Response Function, Variance Decomposition analysis and Granger Causality test. According to the results of empirical analysis, while the export/import coverage ratio of Turkey is increased by Turkey’s mobile phone trade balance, the Grubel-Lloyd index, which is calculated for Turkey’s mobile phone trade, and the mobile phone price index which is announced in the inflation basket increase; it is decreased by relative export advantage index and mobile phone price limit which is calculated for Turkey’s mobile phone trade. Additionally, while Turkey’s mobile phone trade balance is increased by the Grubel-Lloyd index, which is calculated for Turkey’s mobile phone trade and relative export advantage index, it is decreased by the mobile phone price limit.