Acil servise nefes darlığı şikayeti ile başvuran 65 yaş üstü hastalarda kısa dönem mortalite tahmininde skorlama sistemleri ve laktatın yeri

Abstract

Bu çalışmada, acil servise non-travmatik nefes darlığı şikayeti ile başvuran 65 yaş üstü hastalarda risk skorlama sistemleri ile birlikte bunlara “laktat” değerinin eklenmesiyle elde edilen kombine şekillerinin kısa dönem mortalite tahmini açısından kullanılabilirliğinin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmanın evrenini 1 Ocak 2019 – 31 Aralık 2019 tarihleri arasında Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Acil Servis’ine nefes darlığı şikayeti ile başvuran 65 yaş ve üstü erişkin hastalar oluşturmaktadır. Olguların başvuru MEWS, NEWS, REMS, VİEWS skorları ve bunların laktat eklenmiş kombine şekilleri ile 7, 14 ve 28 günlük sağkalımları kaydedilmiştir. Çalışmaya toplam 769 hasta alındı. Olguların %59.6’sı erkek, %40.4’ü kadın ve yaş ortalaması 75.6 ± 7.4 yıldı. MEWS skoruna göre olguların %24.2’si, REMS skoruna göre %4.9’u, VIEWS skoruna göre %45.3’ü, NEWS skoruna göre %33’ü yüksek/çok yüksek risk grubundaydı. Olguların %42.9’unun taburcu edildiği, %34.1’inin servise yatırıldığı, %1.6’sının acil serviste eksitus olduğu belirlendi. Olguların %11.2’sinin ilk 7 günde, %16.1’inin ilk 14 günde, %23’ünün ilk 28 günde eksitus olduğu saptandı. Kardiyopulmoner hastalığı olanların, nörolojik hastalığı olanların, malignitesi olanların, oksijen desteğine ihtiyacı olanların, yoğun bakım ünitesine yatırılan/ sevk edilenlerin, kardiyoloji bölümüne yatırılanların; Uyanık, Sözel Uyaranlarla Bilinç Açık, Ağrılı Uyaranla Bilinç Açık, Yanıtsız (AVPU) olmasına göre uyaranlara tepki vermeyenlerin ve diğer klinik risk skorlarına göre yüksek riske sahip olguların mortalite sıklığı istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek saptandı (p<0.05). Hayatta kalanlarla karşılaştırıldığında, ölen olguların yaş, kalp atım hızı, solunum sayısı, laktat düzeyi ve GKS hariç klinik skorları istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek, kan basıncı, SpO2 düzeyi ve GKS skoru daha düşük saptandı (p<0.001). Bütün skorların ve laktat değerinin belirli kesim noktasında 28 günlük mortaliteyi istatistiksel olarak anlamlı düzeyde tahmin edebildiği görüldü (p<0.001). 28 günlük mortaliteyi en iyi düzeyde NEWS-L skorunun 8.945 kesim noktasında %65 sensitivite ve %77.2 spesifite ile tahmin edebildiği belirlendi (p<0.001). Nefes darlığı şikayeti olan olgularda laktat değeri, REMS, MEWS, VIEWS, NEWS, REMS-L, MEWS-L, VIEWS-L, NEWS-L skorlarının erken dönem mortaliteyi öngörmede kullanılabilir olduğu; laktat değeri ile modifiye edilmiş risk skorlarının 28 günlük mortaliteyi öngörmede daha başarılı olduğu görülmüştür.

In this study, it was aimed to investigate the usability of risk scoring systems and the combined forms calculated by adding “lactate” value to these in terms of short-term mortality estimation in patients over 65 years of age who applied to the emergency department with the complaint of non-traumatic dyspnea. The population of the study consisted of adult patients aged 65 and over who applied to Bursa Uludağ University Faculty of Medicine Emergency Department (ED) with complaints of dyspnea between January 1, 2019 and December 31, 2019 (n = 769). Admission MEWS, NEWS, REMS, VIEWS scores and their combined forms with added lactate and 7, 14 and 28 days survival were recorded. 59.6% of the cases were male, the mean age was 75.6 ± 7.4 years. According to the MEWS score, 24.2% of the cases, 4.9% according to the REMS score, 45.3% according to the VIEWS score, and 33% according to the NEWS score were in the high/very high risk group. It was determined that 42.9% of the cases were discharged, 34.1% were hospitalized, and 1.6% died in the ED. It was found that 11.2% of the cases died in the first seven days, 16.1% in the first 14 days, and 23% in the first 28 days. The mortality frequency of patients with cardiopulmonary disease, neurological disease, malignancy, needing oxygen support, hospitalized/referred to the intensive care unit, hospitalized to the cardiology department, unresponsive to stimuli according to Alet, Verbal, Pain Unresponsive (AVPU) and patients with high risk according to other clinical risk scores were statistically significantly higher (p<0.05). Compared to the survivors, the age, heart rate, respiratory rate, lactate level, and clinical scores (excluding GCS) of the deceased subjects were statistically significantly higher, blood pressure, SpO2 level, and GCS score were lower (p<0.001). It was observed that all scores and lactate value could predict the 28-day mortality at a certain cut-off point statistically significantly (p<0.001). It was determined that the 28-day mortality was best predicted by the NEWS-L score at 8.945 cut-off points with 65% sensitivity and 77.2% specificity (p<0.001). In cases with dyspnea, lactate value, REMS, MEWS, VIEWS, NEWS, REMS-L, MEWS-L, VIEWS-L, NEWS-L scores can be used to predict early mortality; Risk scores modified with lactate value were found to be more successful in predicting 28-day mortality.