Kolorektal kanser tanısı alan hastaların kanser taraması bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi

Abstract

Kolorektal kanserler (KRK) tüm dünyada kanserle ilişkili ölümlerin en sık sebeplerinden biridir. Kolorektal kanseri erken evrede yakalayabilmek ve kanser gelişmeden önlemek için tarama testleri kullanılmaktadır. Ülke altyapısı ve olanakları göz önüne alınarak her ülke kendi tarama programını oluşturmuştur. Tarama programlarına katılımın toplumun geneline yayılması tarama başarısı için önemli bir etmendir. Bu çalışmanın amacı KRK tanısı alan hastaların taramaya yönelik bilgi ve tutumlarının saptanması, tarama yaptırmamış hastalarda sebeplerinin belirlenmesidir. Çalışmaya 15.03.2019-15.07.2019 tarihleri arasında Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Onkoloji Polikliniği ve Genel Cerrahi Kliniğinde yeni tanı almış veya takibi süren kolorektal kanser tanılı hastalar dahil edilmiştir. Demografik veriler, beslenme durumlar, alışkanlıklar, kronik hastalıklar, kullanılan ilaçlar, KRK taraması bilgi düzeyi ve KRK tarama yaptırma durumu ile ilgili hazırlanan anket soruları, bilgi verilerek onay alınan hastalarla yüzyüze görüşerek yöneltilmiştir. Çalışmaya katılan 60 hasta içinde tarama sonrasında tanı alan hasta saptanmamıştır. Hastaların %10’unun (n=6) birinci derece yakınlarında KRK öyküsü mevcuttur. Hastaların %68,3’ünün (n=41) KRK taramasını daha önce duymadığı, %91,7’sinin (n=55) ise tanıdan önce herhangi bir sağlık kurumuna başvurusu sırasında hekimler tarafından KRK taramasından bahsedilmediği saptanmıştır. Hastaların %48,3’ünün (n=29) fiziksel bir şikayet hissetmediği için, %43,3’ünün (n=26) ise bilgi eksikliği nedeni ile tarama yaptırmadıkları belirlenmiştir. Hastaların sosyoekonomik durumları ile tarama yaptırmama nedenleri arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Çalışmamızda KRK taraması hakkında bilgi düzeyinin düşük seviyede olduğu, çalışmaya dahil edilen hastaların tanı öncesinde sağlık kurumlarından yeterli bilgi alamadıkları saptanmıştır. Kanser taramasına uyumda hekim hasta işbirliğinin önemi göz önüne alındığında hastaların iii hekim tarafından bilgilendirilmesi KRK açısından istenilen tarama oranlarına ulaşılmasını sağlayabilecektir.

Colorectal cancer is one of the most common cause of cancer related deaths worldwide. Screening tests are used to detect colorectal cancer at an early stage and to prevent cancer developing. Taking into account the country's infrastructure and facilities, each country has created its own ideal screening program. The spread of participation in screening programs to the general population is an important factor for screening success. The aim of this study was to determine the knowledge and attitudes of the patients diagnosed with colorectal cancer for screening and to determine the reasons for this in non-screening patients. Patients diagnosed with colorectal cancer who were newly diagnosed or followed in the Oncology Outpatient Clinic and General Surgery Clinic of Uludag University Medical Faculty between 15.03.2019-15.07.2019 were included in the study. Demographic data, nutritional status, habits, chronic diseases, drugs used, colorectal cancer screening knowledge level and undergoing screening status questionnaire interviewed face-to-face with got approval patients and the answers were recorded in the questionnaire form. Of the 60 patients included in the study, no patients were diagnosed after screening was determined. 10% (n = 6) of the patients had a history of colorectal cancer in their first degree relatives. It was found that 68.3% (n = 41) of the patients did not hear colorectal cancer screening before, and 91.7% (n = 55) did not mention colorectal cancer screening by physicians when applying to a health institution before diagnosis. It was found that 48.3% (n = 29) of the patients did not feel any physical complaints and 43.3% (n = 26) because of lack of information about screening tests did not have screening. The reasons for not having other screening tests were 5% (n = 3), v fear of negative results, 1.7% (n = 1), fear of privacy and privacy, and 1.7% (n = 1) time limit for screening tests. No significant relationship was found between the socioeconomic status of the patients and the reasons for not screening. According to the data obtained from our study, the level of information about colorectal cancer screening was found to be very low. It was found that the patients included in the study did not receive sufficient information before the diagnosis in the health institutions. Given the importance of physician-patient collaboration in compliance with cancer screening, informing patients by the physician will enable the desired screening rates in colorectal cancers to be achieved.