Evâil türü rivayetlerin hadis ilmine katkısı

Abstract

Evâil kavram olarak zaman ya da şan ve şeref bakımından önde gelmeyi ifade eden bir kelimedir. İnsanların ve toplumların hayatında ilklerin önemi vardır. Çünkü ilkler yol açıcı ve peşinden sürükleyicidir. İslâm toplumunun miladı Hz. Peygamber ile başlar. Hz. Peygamber'e ait olan her şeyi bilmeye özen gösteren Müslümanlar, O'na veya O'nun dönemi ve sonrasına ait ilkleri kaydederek kültürlerinde bir tasnif türü ortaya çıkarmıştır.Evâil bir anlamda her başlangıcın adıdır. Bu başlangıçlar Hz. Peygamber'e atfedildiğinde sünnet adını alarak değer kazanır. Fakat bazı evâiller de vardır ki Hz. Peygamber tarafından söylenmediği halde halk arasında ve bazı kaynaklarda yer almıştır. Tezimizde amaç, evâil türü rivayetlerin bilhassa sahih olanlarından hareketle Hz. Peygamber dönemi ve sonraki dönemleri kronolojik gelişmesi içerisinde daha iyi anlamaktır. Bunlar arasında ehl-i kitab ve cahiliye dönemi Arapları ile ashabın önder olduğu bazı işler başta gelmektedir. Evâiller, bu tür rivayetleri tespit noktasında araştırmacılara yardımcı olmaktadır.

Awā’il (firsts) mean to come first in terms of both time and nobleness. Awā’il are of importance for individuals and societies for they are pioneers and lead the way. Muslim society began with the Prophet Muhammad. Muslims, who want to know every detail about the Prophet, created a genre of compilation recording all firsts that belong to him or to his time and the times after him. Awā’il are the beginning of everything. However, when it is attributed to the Prophet, it is called Sunnah. But there are certain Awā’il which did not come out of his mouth or were not initiated by him, but affected his practice. This thesis, through the especially sahīh ones of awā’il accounts, aims to reach a better understanding of the time of the Prophet and the times after him in their chronological development. Among them are awā’il lunched by ahl al-Kitab (the people of the Book) and Arabs of Jahiliyya and companions of the Prophet. Awā’il help researchers to spot this kind of accounts.