Kur’ân tilavetinde karşılaşılan yaygın hatalar: Sâdık b. Yusuf Halîfe ve Risâle fi’t-tecvîd (Risâle fî taṣḥîḥi’l-ġalaṭâṭ fi’l ḳırâʾât) isimli eserinin tahkik ve incelemes

Abstract

Bu çalışma, Osmanlı kıraat âlimlerinden Sâdık b. Yusuf Halîfe’nin Risâle fi’t-tecvîd isimli risalesini konu edinmektedir. Müellifin, Kur’ân tilavetinde karşılaştığı yaygın hatalara (laḥn) işaret etmek amacıyla muhtasar olarak kaleme aldığı bu risale hakkında daha önce yapılmış herhangi bir araştırma bulunmamaktadır. Üç bölüm halinde ele alınan bu makalenin ilk kıs- mı, Sâdık b. Yusuf’un hayatı, hocaları, öğrencileri ve eserleri hakkındaki biyografik bilgileri ihtiva etmektedir. İkinci bölüm; eserin isimlendirilmesi, konusu ve müellife aidiyeti, müelli- fin bu risalede izlediği usûl ve metot, risalenin temel kaynakları, risalenin telif edilme amacı ve muhtevası gibi tahkik usulüne göre incelenmesine dönüktür. Ayrıca bu bölümde eserin nüshalarının yanı sıra tahkikte takip edilen yönteme de yer verilmiştir. Üçüncü ve son bölüm ise risalenin tahkikli neşrine ayrılmıştır. Sonuç olarak; tecvid ilminin mahiyeti ve Kur’ân tilaveti esnasındaki gerekliliği, laḥnın kavramsal alanı ve çeşitleri gibi konulara hasredilen bu risalenin, harflerin mahreç ve sıfatlarında meydana gelen hataların tespit ve tashihi noktasında günümüze de ışık tutması amaçlanmaktadır.

This research discusses the risala named Risāla fī l-tajwīd which was written by one of the Ottoman scholars, Ṣādıq b. Yūsuf Khalīfa. There is no study about the risala which was written briefly in order to indicate the common mistakes (laḥn) during the recitation of the Qurʾān. This article is consist of three parts and its first part is about the life of Ṣādıq b. Yūsuf Khalīfa, his masters, his pupils and a brief information about his books. The second part, which can be named as an analysis and an examination, comprises the naming of the book, its scope and its belonging to the author issue, the author’s method in this risāla, its primary sources, the compilation aim and the content of the book. Furthermore, the detected written copies of the book and the nuskha (the copy) which were based on and the followed method during the investigation were included elaborately in the second part. The third which is the last part is about the taḥqīq of the risāla. It is aimed that this risāla, which is especially about the nature of the tajwīd discipline and its necessity during the recitation of the Qurʾān, the conceptual field of the laḥn and its versions, would illuminate the present about the detection and the correction of the mistakes about makhraj of the letters and their attributes.