Çocukluk çağı akut lenfoblastik lösemi hastalarında tedavi sırasında gelişen akut endokrin ve metabolik komplikasyonların retrospektif değerlendirilmesi

Abstract

Akut lösemiler, çocukluk çağının en sık görülen malignitesi olup, akut lenfoblastik lösemi (ALL) en sık alt türüdür. Bu çalışmada yeni tanı almış ALL hastalarının tedavileri sırasında gelişen akut endokrin ve metabolik komplikasyonların sıklığı ve risk faktörlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Hematoloji Bilim Dalı’nda Ocak 2007 - Aralık 2017 tarihlerinde, yaşı 12-213 ay arasındaki yeni ALL tanısı almış 293 hastanın gelişen endokrin ve metabolik komplikasyonları karşılaştırmalı olarak incelendi. Toplamda 250 hasta B ALL, 43 hasta T ALL tanısı ile izlenmiştir ve çalışmaya alınan hastaların %64’ü (n:188) erkek ve %36’sı kadındır. Hastaların %36,4’ü yüksek riskli olup %3,4 kadar hasta risk grubu belirlenemeden kaybedilmiştir. 2 yıl süren tedavi boyunca en az bir endokrin komplikasyon gelişen hastaların oranı %83 olarak saptadık. En sık görülen komplikasyon hiperparatiroididir. Bunu sırası ile hiperglisemi, hipertrigliseridemi, osteoporoz, tiroid patolojileri, obezite, hipokalsemi, D vitamini düşüklüğü, hipoglisemi, ve avasküler nekroz izlemektedir. Tanı anında 10 yaşından büyük olan hastalarda hiperglisemi, osteoporoz ve avasküler nekroz daha fazla gözlendi. Yine tanı anında pubertal olan hastalarda hiperglisemi, tiroid patolojisi ve avasküler nekroz prepubertal hastalara göre fazlaydı. Cinsiyetler arasında fark sadece D vitamininde saptandı ve kızlarda daha düşüktü. Hastanın yüksek riskli olması ve radyoterapi endikasyonunun bulunması endokrin komplikasyon gelişmesi açısından riskli bulunmuştur. Günümüzde kullanılan kemoterapötikler sağ kalımı uzatmış olsada komplikasyon sıklığında artışa sebep olmuştur. Risk faktörlerini önceden belirleyerek bu komplikasyonların azaltılabileceği düşünülmektedir.

Acute leukemias are the most common malignancy of childhood, and acute lymphoblastic leukemia (ALL) is the most common subtype. İn this study we aimed to asses to acute endocrine and metabolic complications which occurs during treatment. Newly diagnosed ALL patients were included in the study. The endocrine and metabolic complication of 293 patients aged 12-213 months who were newly diagnosed with ALL between January 2007 - December 2017 in Uludağ University Faculty, Department of Pediatric Hematology were analyzed comparatively. In total, 250 patients were followed up with B ALL and 43 patients with T ALL. 64% (n:188) of patients were male and 36 % (n:105) were female. 36,4% of patients were in the high risk group but about 3,4% of the patients died before the risk group could be determined. We found 83% of the patients who developed at least one endocrine complication during the treatment that lasted for 2 years.The most common complication is hyperparathyroidism. This is followed by hyperglycemia, hypertriglyceridemia, osteoporosis, thyroid pathologies, obesity, hypocalcemia, low vitamin D, hypoglycemia and avascular necrosis. Hyperglycemia, osteoporosis and avascular necrosis were observed more frequently in patients older than 10 yeasr at the time of diagnosis. Hyperglicemia, thyroid pathology and avascular necrosis were higher in pubertal patients than in prepubertal patients. The difference between the sexes was found only in vitamin D and was lower in girls. The high risk of the patient and the presence of radiotherapy indication were found to be risky for the development of endocrine complications. iv Although the chemotherapeutics used today have prolonged survival, they have increased the frequency of complications. It is thought that these complications can be reduced by determining the risk factors in advance.