Eski Uygur hukuk vesikalarının söz dizimi

Abstract

Eski Uygur Türkçesiyle yazılmış Eski Uygur Hukuk Vesikaları’nın söz dizimi incelemesini içeren bu çalışma “Kavramların İşaretlenmesi”, “İsim ve Fiil Tabanları” ve “Kavram İlişkileri” olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır. “Kavram İlişkileri”ne hazırlık niteliğinde olan “Kavramların İşaretlenmesi” bölümünde kök, köken ve gövde hâlindeki ögelerle birden fazla anlam ögesiyle kurulmuş genel anlamlı ögeler ve kişi, boy, kavim, millet, devlet, yer adları dikkatlere sunulmuştur. “İsim ve Fiil Tabanları” bölümünde ise isimler; teklik, çokluk, genellik, fiiller; olumluluk, olumsuzluk, genellik özelliklerine göre incelenmiştir. Çalışmanın “Kavram İlişkileri” bölümü “Çekimli Yapılar”, “Belirtili Tamlamalar” ve “Cümle” başlıklarından oluşmaktadır. “Çekimli Yapılar” bölümünde isim ve fiil işletimi, “Belirtili Tamlamalar” bölümünde belirtili isim ve sıfat tamlamaları, “Cümle” bölümünde ise cümlenin ögeleri, cümlelerin ve cümle kalıplarının (192 farklı kalıpla yapılmış 916 cümle) kendi grupları ve genel toplam içindeki sıklık değerleri detaylı bir biçimde sunulmuştur. Çalışmanın sonunda söz dizimi incelemesinin yapıldığı Eski Uygur Hukuk Vesikaları’nın translitere edilmiş hâli, vesikaların Türkiye Türkçesine aktarımları ve konuyla ilgili detaylı bir kaynakçaya yer verilmiştir.

This study, which includes the syntax analysis of Old Uyghur Law Documents written in Old Uyghur Turkic, consists of three main parts: “Determination of Concepts”, “Nominal and Verbal Bases” and “Conceptual Relations”. In the “Conceptual Relations” section, which is a preparation for the “Determination of Concepts”, the root, radical and stem, signification of terms with multiple significance elements and the names of people, clan, tribes, nation, state, place are presented to attention. In the section ”Nominal and Verbal Bases", nouns are examined according to the characteristics of singular, plural, generality, verbs; affirmation, negation, generality. The “Conceptual Relations” section of the study consists of the headings “Inflectional Structures”, “Definite Determinative Groups” and “Sentence”. In the section “Inflectional Structures” presents nominal and verbal inflections; in the section“Definite Determinative Groups” definite noun and definite adjective determinative groups and in the section “Sentence” the agents of sentence, their groups of sentences and sentence forms (916 sentences made with 192 different forms) and the frequency analysis in the general total in detail. At the end of the study, the transliterated version of the Old Uyghur Law Documents, where the syntax analysis was conducted, the translation of the documents into Turkish and a detailed bibliography on the subject were included.