Doğancı Baraj Gölü (Bursa) fitoplanktonu ve trofik seviyesinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada Doğancı Baraj Gölü’nden Ocak 2018-Kasım 2018 tarihleri arasında alınan örneklerde bazı fiziko-kimyasal, ve ağır metal analizleri ile fitoplankton teşhis ve sayımları gerçekleştirilmiştir. Doğancı Baraj Gölü’nün trofik seviyesi belirlenmiştir. Doğancı Baraj Gölü su kalitesi ayrıca İçme Suyu Temin Edilen Suların Kalitesi ve Arıtılması Hakkında Yönetmelik kriterlerine göre değerlendirilmiştir. Barajın su kalitesi 1.sınıf su kalitesinde çıkmıştır. Doğancı Baraj Gölü fitoplanktonunda Cyanobacteria’ya ait 14 takson (%17,72), Miozoa’ya ait 4 takson (%5,06), Ochrophyta’ya ait 1 takson (%1,27), Chlorophyta’ya ait 12 takson (%15,19), Charophyta’ya ait 4 takson (%5,06), Bacillariophyta’ya ait 44 takson (%55,70) olmak üzere toplam 79 takson tespit edilmiştir. Doğancı Baraj Gölü’nde tüm çalışma dönemi boyunca her mevsim yayılım gösteren türler Asterionella formosa, Stephanocyclus meneghinianus, Fragilaria crotonensis, Mougeotia sp., Nitzschia acicularis, Planktothrix rubescens, Ulnaria delicatissima ve Ulnaria danica’dır. Doğancı Baraj Gölü’nde en yüksek toplam organizma yoğunluğu 1 825 685 org/L ile Ekim ayında, en düşük toplam organizma yoğunluğu ise 54 org/L ile Ocak ayında görülmüştür. Yapılan siyanotoksin analizleri sonucunda baraj suyunda toksin tespit edilmemiştir. Ancak Dolichospermum planctonicum ve Planktothrix rubescens’in toksin üretme potansiyeli olması nedeniyle baraj gölünün sürekli takip edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Doğancı Baraj Gölü trofik seviyesi Carlson (1977)’un Trofik Seviye İndeksi (TSI) değerlerine göre hesaplanmıştır. TSI(CHL) değerlerine göre Doğancı Baraj Gölü’nün mezotrofik karakterde olduğu görülürken, TSI(TN) değerlerine göre oligotrofik karakterde olduğu tespit edilmiştir. Doğancı baraj gölü suyunda hangi çevresel değişkenlerin önemli olduğunu ortaya koymak için uygulanan açıklayıcı faktör analizi (AFA) sonuçlarına göre veri kümesinde toplam varyansın % 80,752’sini açıklayan üç faktör yükü belirlenmiştir. İlk faktör yükünün havzanın jeolojik yapısı ve iklimsel faktörler ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. İkinci ve üçüncü faktör yüklerinde jeolojik yapının yanı sıra besin tuzu, askıda katı madde ve fitoplanktonun önemli olduğu görülmektedir. Türler ile çevresel değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek için uygulanan redundancy analizi sonucuna göre hacim (p= 0,002; F= 5,77), pH (p= 0,002; F= 5,73), giren su (p= 0,002; F= 5,29), buharlaşma (p= 0,002; F= 2,65), su sıcaklığı (p= 0,004; F= 2,40), nitrat (p= 0,040; F= 1,58) ve magnezyum’un (p= 0,048; F= 1,65) anlamlı olduğu tespit edilmiştir.

In this study, some physico-chemical and heavy metal analyses and phytoplankton identification and counting were carried out in the samples taken from Doğancı Dam Lake between January 2018 and November 2018. The trophic level of Doğancı Dam Lake has been determined. The water quality of Doğancı Dam Lake was also evaluated according to the Regulation on the Quality and Treatment of Drinking Water Supply criteria. The water quality of the dam is 1st class water quality. In Doğancı Dam Lake phytoplankton, 14 taxa from Cyanobacteria (17,72%), 4 taxa from Miozoa (5,06%), 1 taxon from Ochrophyta (1,27%), 12 taxa from Chlorophyta (15,19%), 4 taxa (5,06%) from Charophyta, 44 taxa (55,70%) from Bacillariophyta, a total of 79 taxa were identified. In Doğancı Dam Lake, the species that spread every season during the whole study period are Asterionella formosa, Stephanocyclus meneghinianus, Fragilaria crotonensis, Mougeotia sp., Nitzschia acicularis, Planktothrix rubescens, Ulnaria delicatissima and Ulnaria danica. In Doğancı Dam Lake, the highest total organism density was seen in October with 1 825 685 org/L, and the lowest total organism density was observed in January with 54 org/L. As a result of the cyanotoxin analysis, no toxins were detected in the dam water. However, it was concluded that the reservoir should be monitored continuously due to the potential of Dolichospermum planctonicum and Planktothrix rubescens to produce toxins. The trophic level of Doğancı Dam Lake was calculated according to Carlson's (1977) Trophic Level Index (TSI) values. According to TSI(CHL) values, Doğancı Dam Lake was observed to have a mesotrophic character, but for the TSI(TN) values, it was an oligotrophic character. According to the results of the explanatory factor analysis (EFA) applied to reveal which environmental variables are important in Doğancı dam lake water, three factor loads were determined in the dataset, which explain 80,752% of the total variance. It has been determined that the first factor load is related to the geological structure of the basin and climatic factors. In the second and third factor loads, it is seen that besides the geological structure, nutrient salt, suspended solids, and phytoplankton are important. According to the results of the redundancy analysis applied to determine the relationship between species and environmental variables, volume (p= 0.002; F= 5.77), pH (p= 0.002; F= 5.73), water entering (p= 0.002; F= 5, 29), evaporation (p= 0.002; F= 2.65), water temperature (p= 0.004; F= 2.40), nitrate (p= 0.040; F= 1.58) and magnesium (p= 0.048) ; F= 1.65) was found to be significant.