Farklı dikim aralıklarının limonotu (Lippia citriodora L.) bitkisinde herba ve uçucu yağ verimi ile uçucu yağın kalite özelliklerine etkisi

Abstract

Bu araştırma, Yalova ekolojik koşullarında, limonotu (Lippia citriodora L.) bitkisinde farklı dikim aralıklarının herba ve uçucu yağ verimi ile uçucu yağın kalite özelliklerine etkisini belirlemek ve yetiştiricilik sırasında ortaya çıkabilecek birtakım tarımsal problemlerine çözüm üretmek amacı ile yürütülmüştür.Bitkisel materyal olarak çelikle üretilen limonotu (Lippia citriodora L.) fidanları kullanılmıştır. Araştırma, tesadüf blokları deneme deseninde 3 tekrarlamalı olarak ve 2 yıl süre ile yürütülmüştür. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü deneme alanlarında yürütülen araştırmada 40x40, 60x60, 80x80 ve 100x100 cm sıra aralık ve mesafeleri çalışmanın konusunu oluşturmuştur. Çalışmada bitki boyu (cm), dal sayısı (adet), gövde kalınlığı (cm), yaprak boyu (cm), yaş herba (kg/da), drog herba (kg/da), drog herba/yaş herba oranı (%), drog yaprak (kg/da), drog yaprak/drog herba oranı (%), uçucu yağ oranı (%), uçucu yağ verimi (L/da) ve uçucu yağın kimyasal bileşimi (%) belirlenmiştir.Elde edilen sonuçlara göre her iki yılda da en yüksek drog yaprak ve uçucu yağ verimi 40x40 cm sıra aralığı uygulamasından (1. yıl 212.58 kg/da drog yaprak, 1.92 L/da uçucu yağ; 2. yıl 271.30 kg/da drog yaprak ve 2.44 L/da uçucu yağ) alınmıştır. Bir yetiştirme sezonunda iki defa hasat yapılmış ve araştırma süresi boyunca bitkilerde önemli bir hastalık ya da zararlı görülmemiştir. Sonuç olarak limonotu (Lippia citriodora L.) bitkisinin Yalova ekolojik koşullarında yetiştirilmesinin kültürel açıdan uygun olduğu ve gerek drog yaprak gerekse uçucu yağ verimi açısından diğer çalışmalarla karşılaştırıldığında oldukça iyi sonuçlar verdiği belirlenmiştir.

This study was carried out to determine the effect of different planting spacing on drug and essential oil yield and the quality of essential oil and to solve some agronomical problems which appear due to growing periods of lemon verbena (Lippia citriodora L.) in Yalova ecological conditions.Lemon verbena (Lippia citirodora L.) seedlings, which were propagated by cuttings, were used as plant material. This study were planned in a randomised block design with 3 replication for 2 years. In the research, which was conducted in the experimental field of Atatürk Horticultural Central Research Institute, the work subject was constituted of 40x40, 60x60, 80x80 and 100x100 cm planting spacing. The plant height (cm), brunch number (n), stem thickness (cm), leaf length (cm), fresh herb yield (kg/da), drug herb yiled (kg/da), drug herb/ fresh herb ratio (%), drug leaf yield (kg/da), drug leaf/drug herb ratio (%), essential oil ratio (%), yield of essential oil (L/da) and essential oil composition (%) were determined.According to the results, in both years the highest drug leaf and essetial oil yield (first year 212.58 kg/da drug leaf, 1.92 L/da essential oil; second year 271.30 kg/da drug leaf and 2.44 L/da essential oil) were obtained 40x40 cm planting size application. During a growing season the plants were harvested twice and throughout the whole investigation period no pest or disease problem was observed. Consequently, these results suggested that growing of lemon verbena (Lippia citriodora L.) was suitable for Yalova ecological conditions and else good results were obtained in terms of both drug leave and essential oil yield compared with the previous work.