Fransa’da din eğitimi: Alsace-Moselle Bölgesi üzerine bir araştırma

Abstract

Fransa devleti kendini laik ve demokratik bir cumhuriyet olarak tanıtmaktadır. 1905 yılında din ve devlet birbirinden ayrılmış ve din ferdi bir hak olarak telakki edilmiştir. Bu tarihte Alman imparatorluğun hâkimiyeti altında olan Alsace-Moselle bölgesinde bu yasa uygulanamamıştı. Dolayısıyla din ve devlet ayırımı gerçekleşmemişti. 1918 yılında bu toprakların tekrar Fransız devletinin olunca, Fransız devleti o bölgeye has bir statü inşa etmişti. 1919 yılında Fransız mevzuatının bu bölgelerde uygulanması üzerine bir oylama yapıldı ve yapılan oylama sonucunda Fransız mevzuatının bu bölgelerde uygulanmaması ve eski eğitim sisteminin muhafazası kabul görmüştü. Eski eğitim sisteminin laik olmaması, 1918 yılından önce var olan din derslerinin devamına işaret etmekteydi. Bu tarihten sonra Alsace-Moselle bölgesinde din eğitimi yasal bir şekilde hala eğitim sisteminde bulunmaktadır. Bu çalışma Alsace-Moselle bölgesinde din eğitimini araştırmayı hedeflemektedir. Bu tez alanında bir ilk olduğu için doküman incelemesine dayalı tasvirî bir araştırma olarak tasarlanmıştır. Bu çalışmada Fransa’da ve özellikle Alsace-Moselle bölgesindeki genel eğitim sistemi ve din eğitimi, ülkenin tarihî arka planı, örgün eğitiminin yapısının nasıl şekillendiği, din eğitimi ve eğitim sisteminin dayandığı hukuki dayanakların neler olduğu, din eğitimi hakkında hangi tartışmaların yapıldığı ve özel okullarda yer alan din eğitiminin mahiyeti incelenmiştir. Ayrıca Alsace-Moselle’de din eğitiminin istisnai olarak verilebilmesinin nedenleri, bölgenin sahip olduğu özel statünün hangi imtiyazları sağladığı, din eğitimi tarihinin nasıl şekillendiği, kamu okullarda verilen din eğitiminde hangi model ve yaklaşımlar benimsendiği, din ve ahlak eğitimin okul müfredatlarında nasıl bir içerikte yer aldığı, din eğitimi ve öğretiminden yararlanma imkân ve fırsatları bakımından farklı din ve mezhep mensuplarının, özellikle de Müslümanların durumları neler olduğu gibi sorulara cevaplar aranmıştır.

The state of France introduces itself as a secular and democratic republic. In 1905, religion and state were separated from each other and religion was considered as a personal right. In the Alsace-Moselle region, which was dominated by the German Empire at the time, this law could not be applied. Therefore, there was no separation of religion and state. In 1918, when the French state was re-established, the French state created a special status. In 1919, a vote was held on the implementation of French legislation in these regions. As a result of the voting, French legislation was not implemented in these regions and the old education system was accepted. The non-secular education system pointed to the continuation of the religious classes that existed before 1918. Since then, religious education in the Alsace-Moselle region is legally maintained in within the educational system. This study aims to investigate religious education in the Alsace-Moselle region. As this is relatively new research topic in Turkey, research design of this thesis is mainly descriptive based on documentary study. In this study, the general education system and religious education in France with a focus on Alsace-Moselle region were examined. This study also investigates the historical background affecting the structure of the educational system of the country, the structure of formal education, the legal basis on which religious education and education system is based, the discussions about and the content of religious education in private schools. In addition, the reasons for exceptional religious education in Alsace- Moselle, the privileges provided by the special status of the region in the field of religious education, the models and approaches adopted in religious education in public schools, the opportunities of different religious and sect members, especially Muslims, questioned in this study.