Sözleşmeli tarımsal üretim: Yenişehir İlçesi’nde bir araştırma

Abstract

Hızla artan tüketici taleplerinin karşılanması ve gıda endüstrisinde yaşanan gelişmeler ile birlikte tarımsal ürünlerin hem hammadde olarak hem de iç ve dış piyasaya sunulmasında arz ve talep dengesi önemli hale gelmiştir. Tarımsal ürünlerin üretimi ve pazarlanmasında önemli bir uygulama olan sözleşmeli tarım, bu amaçla dünyada ve ülkemizde birçok üründe yaygın olarak kullanılmaktadır. Sözleşmeli üretim tarımsal üreticiler ve alıcılar için önemli faydalar sunmaktadır. Bu uygulamadan beklenen faydaların sağlanması için yaşanan sorunların araştırılması ve çözüm önerileri sunularak taraflar için avantajlı duruma getirilmesi önem taşımaktadır. Bu çalışmada sözleşmeli tarım ve uygulanmasında yaşanan sorunlar ile ilgili yapılan ulusal ve uluslararası çalışmalar incelenerek, araştırma alanı olarak seçilen Bursa İli Yenişehir İlçesi’nde sözleşmeli tarım yapan üreticiler ile yüz yüze anket çalışması yapılmış, sonuçlar oransal veriler ve Ki-kare analizleri ile değerlendirilmiştir. Anketlerden elde edilen sonuçlara göre hasatta mekanizasyon ve transfer kolaylığı (%93,6), girdi temininde kolaylık (%90,4) ve alım garantisi (%86,1) katılımcılar arasında başlıca avantajlar olarak görülmektedir. Buna karşın sözleşmelerin firma tarafından hazırlanması (%96,8), sorunların çözümünde yasal işlemlerin uzun sürmesi (%96,8), fire kesilmesi (%96,8), alıcının belirlediği girdilerden kaynaklanan kayıpların ödemeye yansıtılması (%89,4), ürünün piyasa değerinin daha yüksek olması (%82,9) ve ödemelerin peşin yapılmaması (%81,9) dezavantaj olarak görülmektedir. Tarımsal üretimin planlanması, gıda sanayinin hammadde taleplerinin karşılanması ve çiftçilerin daha iyi ve düzenli gelir elde etmesinde önemli bir uygulama olan sözleşmeli tarımın sorunlarının çözülmesi, üreticilerin desteklenerek sözleşmeler üzerinde alıcı firmalar kadar söz sahibi olmalarının sağlanması sistemin gelişmesini sağlayacaktır.

With the increasing consumer demands and the developments in the food industry, the supply-demand balance has become crucial for the agricultural products to both raw materials and domestic and foreign markets. Contract agriculture, which is a key practice in the production and marketing of agricultural products, is widely used in many products in the world and our country. Contract farming; offers significant benefits for agricultural producers and buyers. To provide the benefits, it is important to investigate the problems experienced and to make them advantageous for the parties by suggesting solutions. In this study, national and international studies on contract agriculture and the problems experienced in its implementation were examined. The results were evaluated with proportional data and chi-square analyzes by conducting a face-to-face survey with the producers engaged in contract farming in Yenişehir, Bursa, which was chosen as the research area. According to the results obtained from the surveys, 93.6% of the participants consider ease of mechanization and transfer in harvest, 90.4% convenience in providing inputs and 86.1% purchase guarantee as the main advantage. On the other hand, 96,8% of the participants consider the preparation of the contracts by the company, 96.8% the legal proceedings take longer to solve the problems, 96.8% deduction for losses, 89.4% the reflection of the losses arising from the inputs determined by the buyer to the payment, 82.9% the higher market value of the product and 81.9% not making the payments in advance as a disadvantage. The problems of contract agriculture, which is an important practice in planning agricultural production, meeting the raw material demands of the food industry, and obtaining better and regular income for farmers, should be resolved. Producers should be supported and it should be ensured that they have a say on the contracts as much as the buyer companies.