Öğretmenlerin 30-72 ay arasındaki özel gereksinimli çocuklarla etkileşimlerinde kullandıkları dil ve iletişim becerilerini destekleyici davranışlarının incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada özel gereksinimli öğrencilerle çalışan bireysel ders öğretmenlerinin, öğrencileri ile etkileşimleri sırasındaki dil ve iletişim becerilerini destekleyecek davranışlarından hangilerini ne sıklıkla kullandıklarını; özel gereksinimli öğrencilerin ise etkileşimde iletişim işlevlerinin ve iletişim araçlarının hangilerini ne sıklıkla kullandıklarını belirlemek amaçlanmıştır. Tarama modellerinden tekil tarama modeli ile desenlenen bu araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 ve 2020-2021 eğitim öğretim yılları Bursa ilindeki özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinden eğitim desteği alan özel gereksinimli çocuklar ve bireysel ders öğretmenleri oluşturmaktadır. Veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen veri toplama araçları kullanılarak gözlem tekniği ile toplanmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda araştırmaya konu olan şekil verme, betimleyici konuşma, genişletme, ekleme, model olma, tepki isteme + model olma, dilsel haritalama, onaylama, tepki isteme/soru sorma, tepki isteme/doğrudan yönerge verme, tepki isteme/seçenek sunma, tepki isteme/eksiltili cümle kullanma tekniklerinin hepsinin katılımcı öğretmenler tarafından viii kullanıldığı ancak kullanılma sıklıklarının farklılık gösterdiği, bununla beraber en çok kullanılan tekniğin tepki isteme/doğrudan yönerge verme, en az kullanılan tekniğin ekleme olduğu bulunmuştur. Yine araştırma sonucunda araştırmaya konu olan selamlama-vedalaşma, nesne isteme, hizmet isteme, bilgi isteme, nesne reddetme, hizmet reddetme, bilgi reddetme, nesne verme, hizmet verme, bilgi verme, yaratıcı olma, alıştırma yapma, yorum yapma iletişim işlevlerinin hepsinin ve istenmeyen davranış dışındaki bakış, jest, ses, kelime, cümle iletişim araçlarının katılımcı çocuklar tarafından kullanıldığı ancak kullanılma sıklıklarının farklılık gösterdiği, bununla beraber en çok kullanılan işlevin bilgi verme en az kullanılan işlevin selamlamavedalaşma olduğu ve en çok kullanılan iletişim aracının jest en az kullanılan iletişim aracının ise cümle olduğu bulunmuştur. Son olarak öğretmenlerden ve çocuklardan elde edilen veriler birlikte yorumlandığında, öğretmenlerin etkileşim sırasında kullandıkları tekniklerin çocukların tercih ettikleri iletişim işlevi ve iletişim aracını etkilediği düşünülmektedir.

In this study, it is aimed to determine how often individual course teachers working with special needs students use some of the behaviors that will support their language and communication skills during their interactions with their students; and how often special needs students use some of the communication functions and communication tools in interaction. The study group of this study, which is patterned with a singular screening model from screening models, is comprised of special needs children and individual course teachers who received educational support from special education and rehabilitation centers in Bursa province during the 2019-2020 and 2020-2021 academic years. The data were collected by observation technique using data collection tools developed by the researcher. The obtained data were analyzed by descriptive analysis method. The styling as a result of research which is the subject of research, descriptive speech, expansion, adding, becoming a model, mand+modeling, linguistic mapping, validation, mand/questions, mand/direct instruction giving, mand/presenting choices, mand/using x incomplete sentences using all of the techniques used by the participating teachers, but differs in the frequency of use however, since the technique most widely used mand/direct instruction giving the least used technique is the extend. As a result of research which is the subject of research salutation-farewell, object request, service request, information request, object denial, denial of service, information export the object to refuse service delivery, information, inquiry, creativity, practice, comment, communication and unwanted behavior outside of all of the functions glance, gesture, sound, word, sentence of communication tools used by the participating children, but shows the difference of the frequency of usage, however, it was found that the most commonly used function is informing, the least used function is greeting-farewell, and the most used communication tool is gesture, and the least used communication tool is sentence. Finally, when the data obtained from teachers and children are interpreted together, it is thought that the techniques used by teachers during interaction affect the communication function and communication tool preferred by children.