Kazakistan'ın Hazar Denizi konusunda enerji diplomasisi

Abstract

Hazar bölgesi belirli bir coğrafi peyzaj alanına ve büyük maden rezervlerine sahip eşsiz bir su kütlesidir. SSCB'nin çöküşünden sonra denize erişimi olan ülke sayısının ikiden (SSCB ve İran) beşe (Rusya, İran, Kazakistan, Azerbaycan ve Türkmenistan) çıkmasıyla birlikte, Hazar'ın uluslararası hukuki statüsüne dair daha önceki anlaşmalar (Rusya Sosyalist Cumhuriyeti ile İran arasında 1921 ve SSCB ile İran arasında 1940) yeni devletler tarafından sorgulanmaya başlanmıştır. Hazar'ın hukuki statüsünün belirlenmesine ilişkin Hazar devletleri arasındaki anlaşmazlık, bu sorunun çözümüne engel olan birçok nedene dayanmaktadır. Çalışmada Hazar bölgesinin en son hukuki statüsünün pekiştirilmiş olduğu 20. yüzyıldaki tarihi arka planı ve 1991'den sonra ortaya çıkan yeni siyasi durumu incelenmektedir. Çalışmamızın temel konusu olan Kazakistan Cumhuriyeti'nin, ulusal çıkar, komşularla ve dünya güçleriyle iyi ilişkiler, denge ve çok yönlü politika ilkelerine dayalı dış politikası bağlamında, 1991'den itibaren Hazar bölgesi konusunda yürüttüğü diplomasi, aldığı siyasi kararlar, hukuki düzenlemelerin araştırılması neticesinde Kazakistan'ın ekonomi politikası, enerji politikası ve enerji güvenliği politikasının öncelikleri, prensipleri, araçları ve pratikteki sonuçları açıklanmaya çalışılmıştır. Aynı zamanda genel olarak bölgenin tarihsel arka planı da dikkate alınarak, söz konusu ekonomik ve siyasi çelişkinin temel aktörleri olan beş bölge ülkesinin (Azerbaycan, İran, Kazakistan, Rusya, Türkmenistan) Hazar su kütlesi konusunda uyguladıkları diplomasi ve verdikleri kararlar, giriştikleri iktisadi projelerde yaptıkları işbirlikleri de değerlendirilmiştir. Son olarak, Enerji güvenliğinin, Kazakistan devletinin ulusal güvenlik sisteminde önemli bir unsur olduğu, ülke ekonomisinin ağır payını oluşturduğu ve dış politikayı büyük ölçüde etkilediği sonucuna varılmıştır. Araştırma konusu, Kazakistan devletinin Hazar denizi enerji politikası olduğundan yola çıkarak, dış politika kavramının temel aktör sayılan devlet (Kazakistan) ile ilişkin olduğundan dolayı realist Uluslararası Ekonomi Politik teori çerçevesinde analiz edilmiştir.

The Caspian region is a unique water body with a specific geographical landscape and large mineral reserves. With the increase in the number of countries with access to the sea from two (USSR and Iran) to five (Russia, Iran, Kazakhstan, Azerbaijan and Turkmenistan) after the collapse of the USSR, previous agreements on the international legal status of the Caspian (between the Russian Socialist Republic and Iran in 1921 and 1940) between the USSR and Iran began to be questioned by the new states. The disagreement between the Caspian states regarding the determination of the legal status of the Caspian is based on many reasons that prevent the solution of this problem. In the study, the historical background of the Caspian region in the 20th century, when the last legal status was consolidated, and the new political situation that emerged after 1991 are examined. In the context of the foreign policy of the Republic of Kazakhstan, which is the main subject of our study, based on national interests, good relations with neighbors and world powers, balance and multi-faceted policy principles, as a result of the diplomacy, political decisions and legal regulations it has carried out on the Caspian region since 1991, It has been tried to explain the priorities, principles, tools and practical results of the economic policy, energy policy and energy security policy of Turkey. At the same time, given the historical background of the region as a whole, the diplomacy and decisions taken by the five countries of the region (Azerbaijan, Iran, Kazakhstan, Russia, Turkmenistan), which are the main actors of the economic and political conflict under consideration, in the Caspian reservoir, and the cooperation that they did in the economic projects they embarked on were also valued. Finally, it was concluded that energy security is an important element in the national security system of the state of Kazakhstan, it constitutes a heavy share of the country's economy and greatly affects foreign policy. The research subject has been analyzed within the framework of the realist International Political Economy theory since the concept of foreign policy is related to the state (Kazakhstan), which is considered the main actor, starting from the Caspian Sea energy policy of the Kazakhstan state.