Allojenik kemik iliği nakli yapılan hematolojik maligniteli hastalarda, nakil sonrası erken dönemde gelişen febril nötropeni ataklarının klinik ve mikrobiyolojik olarak retrospektif değerlendirilmesi

Abstract

Hematopoetik kök hücre nakli (HKHN) sonrası enfeksiyonlar morbidite ve mortalite için büyük bir risk faktörü olup, erken evrelerde yaygın bir komplikasyondur. Çalışmamız, allojeneik HKHN sonrası erken dönemde gelişen febril nötropeni ataklarının klinik ve mikrobiyolojik olarak incelenmesi, enfeksiyonların epidemiyolojik özelliklerinin ve risk faktörlerinin araştırılması, böylece enfeksiyon bulguları ortaya çıkmadan önce olabildiğince erken tanı ve tedaviye yön vermek için temel sağlamayı amaçlamaktadır. Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı Kök Hücre Nakli Ünitesinde 2011 Haziran-2021 Mart tarihleri arasında allojeneik HKHN yapılan 133 hasta retrospektif olarak incelendi. Hastaların 115'inde (%86,5) febril nötropeni (FEN) izlendi. FEN gelişme riski cinsiyet, yaş ve komorbid hastalık durumuna göre farklılık göstermezken, primer hastalık tanısına göre farklılık göstermekteydi (p=0,040). Özellikle ALL tanılı hastalarda aplastik anemi hastalarına göre daha yüksek oranda FEN gelişimi gözlendi. Bununla birlikte grade III-IV mukoziti olanlarda, akut GVHD gelişimi ve buna bağlı steroid kullanılan hastalarda FEN gelişim oranları anlamlı olarak yüksekti. FEN ataklarının %33'ü MTİ (mikrobiyolojik olarak kanıtlanmış enfeksiyon), %46,2'si KTİ (klinik olarak kanıtlanmış enfeksiyon) ve %20,8'i FUO (nedeni bilinmeyen ateş) kategorisinde değerlendirildi. Hastaların nakil değişkenleri ile kültürlerinde üreme ilişkisi incelendiğinde, kadınlarda periferik kan kültüründe gram negatif bakteri üreme oranının erkeklere göre daha yüksek olduğu görüldü. Bununla birlikte hipertansiyon öyküsü bulunan hastalarda kan ve katater kültürlerinde gram negatif bakteri üreme oranı daha yüksekti. Periferden ve kataterden alınan kan kültürlerinde üreme görülme oranı sırasıyla %23,4 ve %16,5 olup yine sırasıyla %59,4-%70 gram pozitif (GP), %40,5-%30 gram negatif (GN) üreme saptandı. En sık GP bakteriyel etken Koagulaz negatif staphyolococcus (KNS) üremesi olup sırasıyla %59,4 ve %66,6 oranında görüldü. GN etkenlerden ise en sık Escherichia coli (E.coli) olup sırasıyla %73,3 ve %66,6 oranında görüldü. İdrar kültürlerinin %8,6'sında üreme tespit edildi ve tümü gram negatif bakteri ve en sık E.coli üremesi saptandı. Bilinenin aksine uzamış nötropeninin (≥21 gün) ve nötropeni derinliğinin FEN gelişimi ve kültür üremesi ile ilişkisi gösterilemedi. Sonuç olarak FEN ataklarında hasta yönetiminin, mortalite ve morbiditeye kritik etkilerinden dolayı, hasta özelliklerinin ve risk faktörlerin iyi bilinmesi, merkezlerin kendi mikroorganizma profilini yakından takip etmesi ve tedavi protokolü oluşturması büyük öneme sahiptir.

İnfections after hematopoietic stem cell transplantation (HSCT) are a major risk factor for morbidity and mortality and are a common complication in the early stages. Our study aims to provide a basis for clinical and microbiological examination of febrile neutropenia attacks developing in the early period after allogeneic HSCT, investigating the epidemiological features and risk factors of infections, and thus to guide diagnosis and treatment as early as possible before signs of infection appear. A total of 133 patients who underwent allogeneic HSCT between June 2011 and March 21 at Bursa Uludağ University Faculty of Medicine, Department of Hematology Stem Cell Transplantation Unit were retrospectively analyzed. Febrile neutropenia (FEN) was observed in 115 (86.5%) patients. While the risk of developing FEN did not differ according to gender, age and comorbid disease status, it differed according to the diagnosis of the primary disease (p=0.040). Especially in patients diagnosed with ALL, FEN development was observed at a higher rate than patients with aplastic anemia. On the other hand, the rates of FEN development were significantly higher in patients with grade III-IV mucositis, development of acute GVHD and related steroids. Of all FEN attacks, 33% were evaluated in the MTI (microbiologically proven infection), 46.2% in the KTI (clinically proven infection) and 20.8% in the FUO (fever of unknown origin) category. When the relationship between transplant variables and reproduction in the cultures of the patients was examined, it was seen that the growth rate of gram-negative bacteria in the peripheral blood culture was higher in women than in men. However, the rate of gram-negative bacteria growth in blood and catheter cultures was higher in patients with a history of hypertension. The rate of growth in blood cultures taken from the periphery and the catheter was 23.4% and 16.5%, respectively, and gram positive (GP) growth was found in 59.4%-70% and gram-negative (GN) growth in 40.5%-30%, respectively. The most common GP bacterial agent was Coagulase-negative staphyolococcus (CNS) growth, with a rate of 59.4% and 66.6%, respectively. Escherichia coli (E.coli) was the most common cause of GN, with a rate of 73.3% and 66.6%, respectively. Growth was detected in 8.6% of the urine cultures, and all gram-negative bacteria and the most common E.coli growth were detected. Contrary to what is known, the relationship between prolonged neutropenia (≥21 days) and the depth of neutropenia with FEN development and culture growth could not be demonstrated. İn conclusion, due to the critical effects of patient management on mortality and morbidity in FEN attacks, it is of great importance that the patient characteristics and risk factors are well known, that centers closely monitor their own microorganism profile and that they create a treatment protocol.