Farelerde lipopolisakkarit (LPS) ile oluşturulan mastitis modelinde mast hücrelerinin aldıkları rollerin incelenmesi

Abstract

Dünya genelinde ve ülkemizde süt sığırlarının en yaygın ve en önemli hastalıklarından olan mastitis, ciddi ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Hastalığın akut safhasında şekillenen süt verimi, hak sağlığı ve hayvan refahı ile ilişkili problemlere ek olarak, kronik yangısal süreçte şekillenen fibrozis, fonksiyonel ünite kaybı ve ilerleyen dönemlerde meme dokusunun tamamen körelmesi ile sonuçlanabilir. Bağışıklık sisteminin nöbetçi hücreleri olarak bilinen mast hücreleri, çeşitli fizyolojik ve patolojik süreçlerde ve fibrozis oluşumunda aktif olarak rol oynarlar. Bu hücrelerin farklı doku ve organlarda yangısal süreçte aldıkları görevler kapsamlıca bilinse de mastitisler sırasında aldıkları rollere ilişkin bilgiler son derece sınırlıdır. Tez çalışmasında ineklerin doğal mastitis vakalarında ve farelerde oluşturulan akut ve kronik mastitis modelinde mast hücrelerinin mastitis patojenezindeki olası rolleri bu hücrelerin ilgili dokudaki varlıklarının tespiti, mikroanatomik yerleşimleri, immunofenotipleri ve aktiviteleri incelenerek sorgulanmıştır. Çalışmada ayrıca mast hücre stabilizasyonunun yangısal reaksiyon profiline ve fibrozis oluşumuna etkileri de in vivo model dahilinde araştırılmıştır. Son olarak, kültüre edilen meme dokusu fibroblastlarının proliferatif kapasiteleri ve kollajen sentez potansiyelleri mast hücrelerine ait triptaz ve kimaz enzimleri varlığında değerlendirilmiştir. Mastitisli meme dokularında mast hücre sayısının ve aktivitesinin artış gösterdiği ve bu artışın fibrozisin şiddeti ile doğrudan ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Mast hücre stabilizasyonunun yangının şiddetini azalttığı ve fibrozisi hafiflettiği de ortaya konmuştur. Triptaz enziminin inek ve fare meme fibroblastları üzerinde proliferatif etkiye sahip olduğu ve bu hücrelerin kollajen sentez kapasitelerini artırdığı görülmüştür. Kimaz enzimi ile kültüre edilen fibroblastlarda da benzer proliferatif etkinin şekillendiği tespit edilmiştir. Bu bulguların ışığında, mast hücrelerinin mastitis patojenezinde önemli roller üstlendikleri görülmüş ve hem yangının hem de fibrozisin şiddetinin hafifletilmesi için bu hücrelerin stabilizasyonunun yararlı olabileceği sonucuna varılmıştır.

Mastitis, one of the most important and the most widespread disease of diary cattle worldwide and in our country, causes serious economic loses. In addition to milk yield, public health and animal welfare issues presented during acute phase, chronic inflammation associated fibrosis can result in functional unit loss and eventually total loss of mammary tissue. Mast cells, the sentinel cells of the immune system, play active roles during diverse physiological and pathological processes and fibrosis. Although the roles of these cells in the inflammatory process of different organs and tissues are widely known, the information about their roles in mastitis is extremely limited. In this thesis, presence, microanatomical localization, immunophenotypes, and activities of mast cells and the presence of fibrosis were examined in the mammary glands of naturally occuring mastitis cases and in LPS induced acute and chronic mastitis model in mice. In addition, the effects of mast cell stabilization on inflammatory reaction profile and fibrosis were investigated in vivo. Finally, the proliferative capacity and collagen synthesis potential of cultured bovine and mouse mammary tissue fibroblasts were evaluated in the presence of mast cell tryptase and chymase enzymes. Mast cell number and activity were increased in mammary tissues with mastitis and were correlated with the severity of fibrosis. Mast cell stabilization reduced the severity of inflammation and alleviated fibrosis. Tryptase increased proliferative activity of bovine and mouse mammary fibroblast and stimulated collagen synthesis. Similar proliferative effect were also detected in fibroblasts cultured with chymase enzyme. In this regard, it was concluded that mast cells play important roles in the pathogenesis of mastitis and mast cell stabilization may be beneficial to alleviate the severity of inflammation and fibrosis.