Spor bilimleri fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin toplumsal cinsiyet rol algıları ile liderlik davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı; spor bilimleri fakültesinde eğitim ve öğretim gören öğrencilerin liderlik ve toplumsal cinsiyet rollerini etkileyen değişkenleri belirlemek ve liderlik ve toplumsal cinsiyet rolleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. 2021-2022 eğitim-öğretim yılında, Bursa Uludağ Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin çok yönlü liderlik düzeyleri ile toplumsal cinsiyet rollerinin arasında ilişki ve bu ilişki üzerinde etkili olduğu düşünülen demografik faktörler ele alınmıştır. Araştırmanın evreni Uludağ Üniversitesi Spor bilimleri fakültesinde öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi seçkisiz olmayan örnekleme yöntemlerinden amaçsal örnekleme yönetimine göre tespit oluşturulan 191 kişiden oluşmaktadır. Çalışmada; Dursun vd. (2019) tarafından geliştirilen Çok Yönlü Liderlik Ölçeği (ÇYLÖ), Zeyneloğlu (2008) tarafından geliştirilen Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği (TCRTÖ), Kişisel bilgi formu veri toplama amacıyla kullanılmıştır. Veriler SPSS 25.00 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz aşamasında bağımsız örneklemler t- testi, tek yönlü varyans analizi ve tukey testi kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda Spor Bilimleri Fakültesinde Beden Eğitimi Öğretmenliği ve Antrenörlük Eğitimi bölümünde okuyan öğrencilerin toplumsal cinsiyet rollerinin cinsiyete, sporla ilgilenme düzeylerine ve okudukları bölüme göre farlılıklar gösterdiği, liderlik özelliklerinin ise kardeş sayısı, cinsiyet ve sporla ilgilenme düzeylerine göre farklılıklar gösterdiği görülmektedir. Bununla birlikte spora yönlendiren kişi, sınıfı, kardeş sayısı,aktif olarak sporla ilgilenme durumu,ilgilenilen spor türü ve aile tipi gibi değişkenlerin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumların üzerinde herhangi bir etkisi olmadığı görülmüştür. Liderlik özellikleri üzerinde ise spora yönlendiren kişi, aktif olarak sporla ilgilenme durumu,ilgilenilen spor türü ve aile tipi,okudukları bölüm ve sınıf gibi değişkenlerin liderlik özelliklerini etkilemediği görülmüştür. Toplumsal cinsiyet rolleri ve liderlik arasındaki ilişki boyutunda ise bireylerin eşitlikçi toplumsal cinsiyet rollerine sahip olma düzeyleri arttıkça diğer liderlik tarzlarına göre insan kaynaklı liderlik anlayışına sahip olma düzeyi de artmaktadır. Bireylerin evlilikte cinsiyet rollerine sahip olma, bireylerin geleneksel cinsiyet rollerine sahip olma ve bireylerin erkek cinsiyet rollerine sahip olma düzeyleri arttıkça insan kaynaklı liderlik anlayışına sahip olma düzeyi de artmaktadır. Bununla birlikte evlilikte cinsiyet rolü tutumu ile karizmatik liderlik ve politik liderlik arasında negatif yönde bir ilişki vardır.

The aim of this study is to determine the variables that affect the leadership and gender roles of students studying at the faculty of sports sciences and to examine the relationship between leadership and gender roles. In the 2021-2022 academic year, the relationship between the versatile leadership levels of the students at Bursa Uludağ University Faculty of Sports Sciences and their gender roles, and the demographic factors that are thought to have an impact on this relationship have been discussed. The population of the research consists of students studying at Uludağ University Faculty of Sports Sciences. The sample of the study consists of 191 people who were determined according to the purposive sampling method, which is one of the non-random sampling methods. In the study, The Multidimensional Leadership Scale (ÇYLÖ) developed by Dursun et al.(2019), the Gender Roles Attitude Scale (TCRTÖ) developed by Zeyneloğlu (2008) and the Personal Information Form were used for data collection. The data were analyzed using the SPSS 25.00 program. In the analysis phase, independent samples t-test, one-way analysis of variance and tukey test were used. As a result of the study, it was seen that the gender roles of the students studying at the Department of Physical Education and Coaching Education in the Faculty of Sport Sciences differ according to their gender, their level of interest in sports and the department they study at whereas their leadership characteristics differ according to the number of siblings they have, their gender and level of interest in sports. However, the variables such as the person directing them to sports, their grade level, the number of siblings they have, their active involvement in sports, types of sports and family types were found to have no effect on attitudes towards gender roles. Also, it was observed that the variables such as the person directing them to sports, the status of being actively involved in sports, the type of sport, family type and the department they study at and their grade level did not affect the leadership characteristics. In the dimension of the relationship between gender roles and leadership, as individuals' level of having egalitarian gender roles increases, the level of having a human-based leadership approach increases compared to other leadership styles. As individuals' level of having gender roles in marriage, having traditional gender roles, and having male gender roles increases, the level of having a human-based leadership understanding also increases. However, there is a negative correlation between gender role attitude in marriage and charismatic leadership and political leadership.