Çok kültürlü ortamda sosyal bütünleşmeyi sağlamada din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinin rolü (Iğdır ili örneği)

Abstract

Fenomenolojik desende nitel araştırma yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen bu çalışmayla, 2018 DKAB öğretim programları ve ders kitaplarının sosyal bütünleşmeyle uyumluluk durumlarını tespit etmek ve Iğdır ili örnek alınarak çok kültürlü bir ortamda sosyal bütünleşmeyi sağlamada DKAB derslerinin etkililiği/yeterliliğini DKAB öğretim programlarının uygulayıcı aktörleri olan öğretmenlerin görüşlerinden hareketle ortaya koyup bu konuda öneriler geliştirmek, program çalışmalarına bu noktada katkılar sunmak amaçlanmıştır. Araştırma, 2020-2021 eğitim öğretim yılında Iğdır'da farklı sosyo-kültürel çevrelerden gelen öğrencilerin eğitim gördüğü bazı okullarda görev yapan 13'ü erkek, 12'si kadın olmak üzere toplamda 25 DKAB öğretmeninden veri toplanarak yürütülmüştür. Örneklem belirlemede amaçlı örnekleme yöntemi seçilmiş ve yaklaşım olarak da kartopu veya zincir örnekleme yaklaşımı tercih edilmiştir. Araştırmada nitel veri toplama yöntemlerinden görüşme (mülakat) ve gözlem yöntemleri kullanılmış ve görüşmelerde ise birebir görüşme yaklaşımı benimsenmiştir. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. DKAB derslerinin sosyal bütünleşmedeki etkilik/yeterlilik durumunun saptanmasını konu edinen bu çalışma, alanında mevcut çalışmaların az olması ve çok kültürlü ortamlarda görev yapan DKAB öğretmenlerine bir kılavuz olma düşüncesi açısından literatür için önemli bulunmuştur. Araştırma sonucunda, DKAB öğretim programları ve ders kitaplarında doğrudan ya da dolaylı olarak sosyal bütünleşmeyle ilgili bir takım anlam ve ifadelerin yer aldığı bu yönüyle sosyal bütünleşmeyle uyumluluk gösterdiğini söylemek mümkündür. Öte yandan DKAB dersleri içerik olarak dini ve milli değerler üzerinden bütünleştirici temalara yer verme, bu değerler üzerinden sosyal bütünleşmeyi sağlama hususunda yeterli olduğu, ancak bunların çok kültürlü bir yapı gösteren ortamlarda muhatap alınan kitle üzerinde etkili olabilmesinde DKAB öğretmenlerinin dersi anlatış tarzları, tutum ve davranışları başta olmak üzere bazı faktörlerin etkin rol oynadığı sonucuna varılmıştır.

With this study which was carried out using qualitative research method in phenomenological design, it is aimed to determine the compatibility of 2018 DKAB curricula and textbooks with social integration by taking the province of Iğdır as an example, to reveal the effectiveness / sufficiency of DKAB courses in providing social integration in a multicultural environment, based on the opinions of teachers who are the implementing actors of DKAB curriculum, to develop suggestions on this subject and to contribute to the program studies at this point. The research was carried out by collecting data from a total of 25 DKAB teachers, 13 male and 12 female working in different schools in Iğdır where the students attended in the 2020-2021 academic year from different socio-cultural backgrounds. Purposive sampling method was chosen for sampling and, snowball or chain sampling approach was preferred as an approach. Interview and observation methods, which are among the qualitative data collection methods, were used in the research and in the interviews one-on-one interview approach was adopted. A semi-structured interview form was used as a data collection tool. This study, which deals with the determination of the effectiveness / efficacy of DKAB courses in social integration, was found to be important for the literature in terms of the lack of existing studies in the field and the idea of ​​being a guide for DKAB teachers working in multicultural environments. As a result of the research, it is possible to say that there are some meanings and expressions related to social integration directly or indirectly in DKAB curricula and textbooks, and in this aspect, it is compatible with social integration. On the other hand, it is concluded that DKAB courses are sufficient to include integrative themes over religious and national values ​​and to provide social integration through these values and it is also concluded that for these courses to be affective on the audience who are in multicultural environment, DKAB teachers' teaching styles, attitudes and behaviors are mainly playing an important role with some other factor.