Bursa'nin zeytinlik arazilerindeki topraklarda poliaromatik hidrokarbon (pah) konsantrasyonlarinin bölgesel deǧişimi

Abstract

Bu çalışmada, Bursa ilindeki zeytinliklerdeki toprak örneklerinde poliaromatik hidrokarbon (PAH) kaynaklı kirlilik düzeylerinin ilkbahar mevsimindeki bölgesel değişiminin belirlenmesi ve halka dağılımlarının ortaya konması amaçlanmıştır. Bu kapsamda, Bursa il sınırları içerisinde yer alan 7 farklı zeytinlikten toprak örnekleri alınmıştır. Örnekler ultrasonik yöntemle ekstrakte edilmiş ve PAH konsantrasyonları gaz kromotografisi-kütle spektrometresinde (GC-MS) ölçülmüştür. En yüksek toplam 12 (∑12) PAH konsantrasyonu Gemlik-Kampüs (GK) noktasındaki topraklarda ölçülürken (13993 ng/g Katı Madde-KM) kirliliğinin en az olduğu noktanın kırsal özellikteki Mudanya-Yörükali (MY:5 ng/g KM) olduğu tespit edilmiştir. GK örnekleme noktasında yerleşim, yoğun trafik ve limandaki faaliyetlerden ötürü PAH konsantrasyonlarının yüksek çıktığı sonucuna varılmıştır. Toprak örneklerinde 4-halkalı türlerin (Fl, Pyr, BaA and Chr) baskın olduğu (ortalama %72) görülmüş olup bunu 3-halkalı türler (ortalama %22) takip etmiştir. ∑12 BaPeq değerlerinin 12,3 ve 399,4 ng/g KM arasında değiştiği ortaya konmuştur.

In the present study, it was aimed to determine spatial polycyclic aromatic hydrocarbon (PAH) pollution levels and PAH ring distribution of soils in olive grove areas in Bursa during spring season. Soil samples were collected from 7 regions located in the province of Bursa. Samples were ultrasonically extracted and PAH concentrations were analyzed using gas chromatography- mass spectrometry (GC-MS). The highest Sigma 12 PAH level was measured in Gemlik Campus (GK) as 13993 ng/g dry matter (DM) and the minimum concentration was measured as 5 ng/g DM in Mudanya Yorukali (MY) which is classified as rural area. It was concluded that residential area, heavy traffic and harbor caused to obtain the highest PAH concentration in GK sampling point. Overall, 4-ring PAH compounds (Fl, Pyr, BaA and Chr) were dominant (average 72%) in the soil samples. This was followed by 3-ring compounds with average ratio of 22%. The Sigma 12 BaPeq values ranged from12.3 to 399.4 ng/g DM.