Bursa ilinde süt sığırı işletmesi kurulabilecek uygun alanların coğrafi bilgi sistemi ve analitik hiyerarşi yöntemi kullanılarak belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, coğrafi bilgi sistemi (CBS) ve çok ölçütlü karar analizi (ÇÖKA) tekniklerinden olan Analitik Hiyerarşi süreci (AHP) yöntemi kullanılarak Bursa İli arazilerinin süt sığırı kurulabilecek alanlar bakımından derecelendirilmesidir. Çalışma kapsamında, süt sığırı barınakları için yer seçiminde önemli olan topoğrafya, arazi koşulları, pazarlama koşulları, çevresel etmenler, altyapı yeterliliği olmak üzere beş adet ana kriter belirlenmiştir. Literatür bilgilerine ve yasal mevzuatlara göre eğim, bakı, mera alanlarına yakınlık, hayvan içme suyu göletlerine yakınlık, mahalleler arası yollara yakınlık, yerleşim yerlerine yakınlık, içme suyu havza koruma alanlarına uzaklık, sulama suyu göletlerine uzaklık, akarsulara uzaklık, ana yollara uzaklık, sulama kanallarına uzaklık, arazi kullanım kabiliyeti, nüfus potansiyeli ve diğer amaçlı su potansiyeli katmanları oluşturulmuştur. Uygun alanların derecelendirilmesi aşamasında en uygun, uygun, az uygun, uygun olmayan ve değerlendirme dışında bırakılan alanlar sınıfları olmak üzere beş sınıf oluşturulmuştur. Çalışma sonucunda hayvancılık işletmesi kurmak için en uygun bölgeler toplam çalışma alanının % 0,75’ini, uygun olan bölgeler %29,85, az uygun olan bölgeler %59,21 ve uygun olmayan bölgeler ise %1,62’sini kapsamaktadır. Çalışma alanının %8,54’ü ise değerlendirme dışı bırakılmıştır. Bursa ili sıcaklık-nem indeksi (SNİ) haritası oluşturularak uygunluk haritası ile SNİ haritası CBS ortamında toplanarak sıcaklık-nem indeksine göre ayrıca bir uygunluk haritası elde edilmiştir. Buna göre süt sığırı işletmesi kurmak için uygun bulunan ilçeler ağırlıklı olarak Mustafakemalpaşa, Büyükorhan, Harmancık, Mudanya, Karacabey, Yenişehir, İnegöl olarak belirlenmiştir. Uygun olmayan bölgeler ise Orhaneli, Yıldırım ve Keles ilçeleriyle beraber Karacabey ilçesinin kuzey kısmı ve İnegöl ilçesinin güney kısmı olarak belirlenmiştir.

The aim of this study is to grade Bursa Province in terms of areas where dairy cattle can be established by using the Analytical Hierarchy Process (AHP) method, which is one of the Multi Criteria Decision Analysis techniques and Geographical Information System (GIS). Within the scope of the study, five main criteria were determined, namely topography, land use, marketing conditions, environmental factors, infrastructure adequacy, which are important in the selection of places for dairy cattle barns. According to literature information and legal regulations, slope, aspect, proximity to pasture areas, distance to drinking water basin protection areas, distance to irrigation water ponds, proximity to animal drinking water ponds, distance to rivers, proximity to settlements, distance to main roads, proximity to roads between neighborhoods, irrigation channels distance, land use capability, population potential and other water potential layers were created. At the stage of grading suitable areas, five classes were created as most suitable, suitable, somewhat suitable, unsuitable and extraction classes. As a result of the study, The most suitable, suitable, moderately suitable, unsuitable and extraction areas covered 0,75%, 29,85%, 59,21%, 1,62% and 8,54% of research area respectively. Bursa province temperature-humidity index (SNI) map was created and the suitability map and SNI map were collected in GIS environment and a suitability map was obtained according to the temperature-humidity index. Accordingly, the districts found suitable for establishing a dairy cattle barn are mainly Mustafakemalpaşa, Büyükorhan, Harmancık, Mudanya, Karacabey, Yenişehir, İnegöl. The unsuitable areas were determined as the northern part of Karacabey district and the southern part of İnegöl district together with Orhaneli, Yıldırım and Keles districts.