Yem şalgamı (Brassica rapa L.) çeşitleri arasında yapılan diallel melezlerin ot verim ve kalite performansları

Abstract

Bu çalışma, yem şalgamı çeşitleri arasında yapılan 5 x 5 diallel melezlerin uyum yeteneklerini belirlemek amacıyla 3 vejetasyon dönemi boyunca (2008?2011) Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi deneme alanlarında yürütülmüştür.Varyans analizi sonucunda incelenen bütün karakterler için genotipler arasında önemli farklılıklar bulunmuştur. İlk yıl, genel uyum yeteneği etkileri (GUY) varyansı yapraklılık oranı ve sap ham protein oranı dışındaki özellikler için, özel uyum yeteneği (ÖUY) varyansı incelenen tüm özellikler için, resiprokal etkiler (RE) ise ham protein oranı, sap ham protein oranı dışındaki bütün özellikler için önemli olmuştur. İkinci yılda ise GUY varyansı yan dal sayısı, sap ham protein oranı dışındaki tüm özellikler bakımından, ÖUY, ham protein oranı dışındaki tüm özelliklerde, RE ise ham protein içeriği, yaprak ve sap ham protein oranı dışındaki bütün özelikler için önemli bulunmuştur.Bitki başına yeşil ot verimi 385- 872 g/bitki değerleri arasında değişmiştir. Yeşil ot verimi için ebeveyn ortalamasına göre en yüksek heterosis (HTB) % 57 ve üstün ebeveyne göre en yüksek heterobeltiosis (HT) % 50 değerlerini almıştır. Bitki başına kuru madde verimi 38-93 g /bitki arasında değişmiştir. Kuru madde verimi için en yüksek HT % 56 ve en yüksek HTB % 37 değerlerini almıştır. Protein verimi 5,20 ? 13,44 g/bitki değerleri arasında değişmiştir. Bu çalışmada bitki başına protein verimi için en yüksek HT % 50 ve en yüksek HTB % 44 değerlerini almıştır.Bitki başına yeşil ot verimi ve kuru madde verimi özelikleri için genel uyum yeteneği en yüksek olan ebeveynler Lenox (T3) ve Malvira (T4) olmuştur. Bitki başına yeşil ot verimi için Lenox (T3) x Malvira (T4), Malvira (T4) x Lenox (T3), Buko (T1) x Lenox (T3), Lenox (T3) x Polybra (T5), Malvira (T4) x Polybra (T5), bitki başına kuru madde verimi için ise Lenox (T3) x Malvira (T4), Polybra (T5) x Malvira (T4) melez hatları en yüksek özel uyum yeteneği etkileri göstermişlerdir.

This research was conducted in order to determine combining ability 5 X 5 diallel crosses of fodder rape using during 3 years (2008-2011) in experimental fields of Faculty of Agriculture, Uludağ University.Analysis of variance for genotypes revealed significant differences for all traits. Components of combining ability analysis exhibited that general combining ability (GCA) variance was significant for all characters except for leaf ratio, stem protein content; specific combining ability (SCA) variance for all components, reciprocal combining ability (RCA) for all except for protein content, stem protein content in first year. Second year, GCA variance was significant for all characters except for lateral branch, stem protein content, SCA for all except for protein content, RCA for all except for protein content, stem and leaf protein content.Forage yield/per plant ranged 385 ? 872 g/plant between genotypes. In forage yield/per plant, the highest mid- parent heterosis (HT) exhibited 57 % and the over- parent heterosis (HTB) 50 %, respectively. Dry matter yield/per plant ranged 38-93 g/plant between genotypes. In dry matter yield/per plant, the highest HT was found 56 % and the HTB 37 % respectively in this experiment. Protein yield ranged 5,20 ? 13,44 g/plant between genotypes. In protein yield/per plant, the highest HT was found 50 % and HTB 44 % respectively in this experiment.The parents Lenox (T3) and Malvira (T4) proved good general combiners for forage yield and dry matter yield per plant. The crosses Lenox (T3) x Malvira (T4), Malvira (T4) x Lenox (T3), Buko (T1) x Lenox (T3), Lenox (T3) x Polybra (T5), Malvira (T4) x Polybra (T5) were the most suitable specific combiners for forage yield, Lenox (T3) x Malvira (T4), Polybra (T5) x Malvira (T4) for dry matter yield per plant.