Hikâyeli türkülerin söz varlığı

Abstract

Bir türkü coğrafyası olan Anadolu, pek çok acıya ve sevince şahitlik etmiştir. Türküler, tecrübe edilen tüm duyguların sesi olmakla birlikte ses ve söz birlikteliğinin yakalandığı en önemli ürünlerdendir. Genel itibarıyla halk müziği ve halk edebiyatı disiplinleri çerçevesinde incelenen türküler, dilsel açıdan incelendiğinde Türk diline de katkı sağlayabilecek yetkinliktedir. Türkülerin dil açısından incelendiği bu çalışmada kaynak olarak kullanılan Merdan GÜVEN’in “On Bin Yılın Türküsü” ve “Kırık Sazın Türküsü” eserlerinden konu çeşitliliği dikkate alınarak seçilen elli (50) türkü incelenmiştir. Çalışma; “Ad Soylu Sözcükler (Sıfat, Zarf, Zamir, Edat; Atasözleri, Deyimler ve Yabancı Sözcükler)”, “Fiil Soylu Sözcükler (Basit Fiiller, Türemiş Fiiller, Birleşik Fiiller; Kılış Fiilleri, Oluş Fiilleri)”, “Sözcük Grupları” ve “Konularına Göre Adlar” olmak üzere dört ana bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın sonucunda incelenen hikâyeli türkülerde yer alan söz varlığının zenginliği, dil bilimsel açıdan türkülerin taşıdığı özellikler, Anadolu coğrafyasında kullanılan dilin ve sözcüklerin yerelliği ve özgünlüğü ortaya konmuştur.

The Anatolia is an area of the folk songs, has experienced countless pains and happiness. The folk songs are expression of all the emotions that people come into contact with, and besides this, they are important materials as the collective work of both sounds and words. In general, folk songs, even if discussed within folk music and folklor, may contribute to Turkish language as lingual. In this study, fifty folk songs selected from Merdan GUVEN's "On Bin Yılın Turkusu" and "Kırık Sazın Turkusu" were examined. The study consists of four parts: “Nouns (Adjective, Adverb, Pronoun, Postposition; Maxims, Idioms and Borrowed Words)”, “Verbs (Simple Verbs, Derived Verbs, Compound Verbs; Action Verbs, Process Verbs)”, “Wordgroup” and “Nouns According to Their Subjects”. Conclusion of this work, in the studied folk songs, the presence of the rich vocabulary, the characteristics of the folk songs linguistically, the locality and originality of the words used in Anatolia were determined.