İstanbul’da yaşayan Andkhoy Türkmenlerinde halk bilimi unsurları

Abstract

Afganistan, topraklarında önemli oranda Türk varlığı bulunan ülkelerden biridir. Afganistan’da bulunan Türklerin önemli bir bölümünü Özbek Türkleri oluştursa da Özbek Türklerinden sonra en kalabalık nüfusa sahip etnik grup Türkmenlerdir. Afganistan’ın kuzeyinde yer alan Faryab vilayetine bağlı Andkhoy ilçesi ise Afganistan’ın Türkmen kökenli halkın yaşadığı yerleşim yerlerinden biridir. Bu çalışmada Afganistan’ın Faryab vilayetine bağlı Andkhoy ilçesinden Türkiye’ye göç ederek İstanbul’da yaşamlarını sürdüren Andkhoy Türkmenlerinin halk bilimi unsurlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda Türkiye’de kültürlerarası etkileşime girmiş olmakla birlikte belirli bir gelenek içinde İstanbul’un değişik semtlerinde bir arada yaşayan ve benzer kültürel özelliklere sahip olan Andkhoy Türkmenlerinin maddi ve manevi kültürel unsurları incelenmiştir. Çalışma kapsamında literatür taraması yapılmış, daha sonra saha çalışması gerçekleştirilerek İstanbul’da yaşayan Andkhoy Türkmenlerinin halk bilimi unsurları derlenmiştir. Çalışma; giriş, dört bölüm, sonuç ve eklerden oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde çalışmanın yöntemi üzerinde durulmuştur. Çalışmanın ikinci bölümünde Afganistan hakkında genel bilgiler verilmekte ve Afganistan’daki Türkmen varlığı açıklanmaktadır. Bu doğrultuda Afganistan’ın kuruluşu, modernleşme çabası, coğrafi konumu, ekonomik durumu ve etnik yapısı ele alındıktan sonra Afganistan’da yaşayan Türkmenlerin yerleşim bölgeleri, toplumsal yapısı ve geçim kaynakları hakkında bilgiler verilmektedir. Çalışmanın üçüncü bölümünde nitel araştırma yöntemleri ve bunların sonuçlarından bahsedilmiştir. Çalışmanın dördüncü ve son bölümünde ise Afganistan Faryab vilayetine bağlı Andkhoy ilçesinden Türkiye’ye göç ederek halen İstanbul’da yaşayan Türkmenlerin halk bilimi unsurları incelenmektedir. Sonuç olarak Afganistan Andkhoy Türkmenlerinin İstanbul’daki yaşamlarında kültürel geleneklerini ve unsurlarını ekonomik güçleri nispetinde yaşatmaya çalıştıkları görülmüştür.

Afghanistan is one of the countries with a significant Turkish presence in its territory. Although Uzbek Turks constitute a significant portion of the Turks in Afghanistan, Turkmens are the ethnic group with the largest population after Uzbek Turks. Andkhoy district of Faryab province, located in the north of Afghanistan, is one of the settlements in Afghanistan where people of Turkmen origin live. In this study, it is aimed to examine the folklore elements of Andkhoy Turkmens who migrated to Turkey from Andkhoy district of Faryab province of Afghanistan and continue their lives in Istanbul. In this context, the material and spiritual cultural elements of Andkhoy Turkmens, who have entered into intercultural interaction in Turkey and live together in different districts of Istanbul within a certain tradition and have similar cultural characteristics, were examined. Within the scope of the study, a literature review was conducted, then fieldwork was carried out and folklore elements of Andkhoy Turkmens living in Istanbul were compiled. The study consists of an introduction, four chapters, conclusion and appendices. In the first part of the study, the method of the study is emphasized. In the second part of the study, general information about Afghanistan is given and the Turkmen presence in Afghanistan is explained. In this direction, after discussing the establishment of Afghanistan, its modernization efforts, geographical location, economic situation and ethnic structure, information about the settlement areas, social structure and livelihoods of Turkmens living in Afghanistan is given. In the third part of the study, qualitative research methods and their results are mentioned. In the fourth and final part of the study, the folklore elements of the Turkmens who migrated to Turkey from Andkhoy district of Faryab province of Afghanistan and still live in Istanbul are analyzed. As a result, it is seen that Afghanistan Andkhoy Turkmens try to keep their cultural traditions and elements alive in their lives in Istanbul to the extent of their economic power.