Muhibbî Dîvânı (1-500. gazeller) (bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük)

Abstract

Sözcük, bir ya da birkaç heceden oluşan dil birimidir. Kelimeler cümle ya da cümle üstü birlikler içerisinde başka sözcüklerle yan yana geldiğinde değişik anlam katmanları oluşturmaktadır. Bunun yanında tarihsel olarak da sözcüklerin anlamları zamanla değişmiş ve bu değişme neticesinde eski edebî metinlerin anlamlandırılması bir hayli zorlaşmıştır. Bu çalışmada Muhibbî’nin 500 gazeli (1-500. Gazeller), Kemal YAVUZ ve Orhan YAVUZ tarafından neşredilen “Muhibbî Dîvânı-Bütün Şiirleri” adlı eser kaynak alınarak TEBDİZ sistemine kaydedilmiş ve kelimeler bağlam içerisinde değerlendirilmiştir. Oluşturulan bağlamlı dizin yardımıyla ilgili gazellerdeki unsurlar incelenmiş, beyitlerden örnekler verilerek bu unsurlar desteklenmiştir. Bu şekilde Muhibbî’nin iç dünyası-sanatı, hayat görüşü ve sosyal hayata dair unsurlar incelenerek ortaya konulmuştur.

The development of the Turkish Language, which has continued to exist from the past to the present day, is undoubtedly supported by historical dictionaries and general dictionaries. Tebdiz is one of the projects that still continues to develop, especially by using today's technology in new studies. Tebdiz Contextual Index and Functional Dictionary of Historical and Literary Texts. And It is a project that aims to evaluate the words in Turkish Literature products within the context of the text starting from the 16th century and to prepare a contextual dictionary. In this project, in which each researcher participated with a certain text or text fragment, Muhibbî's 500 ghazals (1 and 500. Gazelles) The work titled “Muhibbî Divan-All His Poems”, published by Kemal YAVUZ and Orhan YAVUZ, was processed by me into the system by showing the source and contributed to the project as a contextual-indexed dictionary work. In the examined part, the relationship between the words in Muhibbî's poems and other words has been determined and the resulting semantic connections have been interpreted according to the context in the poem. In this way, the poet's literary world, his views on social life, his understanding of religion and his inner world were revealed.