İznik Gölü’nü besleyen bazı akarsularda bentik omurgasızlar kullanılarak su kalitesinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada İznik Gölü’nü besleyen 4 akarsuda bentik makro omurgasızlar kullanılarak biyolojik su kalitesinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla İznik Gölü’nü besleyen 4 akarsudan Ekim 2013-Aralık 2014 tarihleri arasında aylık olarak bentik makro omurgasız örneklemesi yapılmıştır. Arazi esnasında su sıcaklığı, pH, elektriksel iletkenlik ve çözünmüş oksijen tüm noktalarda anlık olarak ölçülmüştür. Aynı zamanda bazı besin tuzu analizleri (nitrit + nitrat azotu, orto fosfat fosforu, toplam azot ve toplam fosfor) alınan örneklerde belirlenmiştir. Bentik makro omurgasızlar kullanılarak su kalitesi belirlemek amacıyla biyotik indekslerden BMWP klasik ve BMWP İspanyol versiyonları kullanılmıştır. Çalışma sonucunda bentik makro omurgasızlara ait 54 familya belirlenmiştir. Kanonik Korelasyon Analizi sonucunda bentik makro omurgasızlarla ilişki gösteren iki çevresel değişken (su sıcaklığı ve TN) anlamlı tespit edilmiştir. En yüksek familya zenginliği toplam 36 familya ile 4. istasyon olan Narlıca deresinde tespit edilmiştir. Bunu 34 familya ile 2. istasyon olan Çakırca deresi takip etmiştir. Narlıca deresinde her iki BMWP versiyonuda en yüksek oranda tespit edilmiştir. Bu derede yıllık ortalama BMWP klasik değeri 51,57 yani su kalitesi IB sınıfında bulunurken, BMWP İspanyol versiyonun yıllık ortalama değeri ise 62,43 olarak II. sınıf su kalitesinde tespit edilmiştir. Biyotik indekslere göre en kirli derenin Kırandere olduğu tespit edilmiştir. Yıllık ortalama BMWP klasik değeri 14,60, III. sınıf su kalitesi olarak bulunurken, BMWP İspanyol versiyonunda 16,07, IV. sınıf su kalitesi olarak tespit edilmiştir. Diğer iki derenin su kalitesi, Çakırca ve Sölöz derelerinin yıllık ortalama değerlere göre biyolojik su kalitesi BMWP klasik için sırasıyla II. ve III. sınıf olduğu bulunurken, BMWP İspanyol versiyonunun III. ve IV. kalite olduğu tespit edilmiştir. Yıllık ortalama TN ve TP değerlerine göre Narlıca istasyonu oligotrofik su kalitesine sahip olduğu belirlenmiştir. Çakırca TP açısından mezotrofik iken TN açısından ötrofik olmuştur. Diğer iki derenin ise her iki besin tuzu açısından ötrofik olduğu tespit edilmiştir. Kimyasal su kalitesi verileri ile biyolojik su kalitesi verileri karşılaştırıldığında biyolojik verilerin su kalitesini belirlemek için daha uygun olduğu sonucuna varılmıştır. Biyotik indekslerden BMWP İspanyol versiyonun su kalitesini belirlemede daha uygun bir indeks olduğu tespit edilmiştir.

In this study, it was aimed to determine the biological water quality by using benthic macroinvertebrates in 4 streams feeding İznik Lake. For this purpose, benthic macroinvertebrate samplings were carried out monthly from 4 creeks between October 2013 and December 2014. Water temperature, pH, electrical conductivity and dissolved oxygen were measured in situ during the field study at all sampling sites. Some nutrients (nitrite + nitrate nitrogen, ortho-phosphate phosphorus, total nitrogen and total phosphorus) were also determined in water samples to evaluate the eutrophication levels in the streams. In order to determine water quality by using benthic macroinvertebrates, BMWP classical and BMWP Spanish versions of biotic indices were used. As a result of the study, 54 benthic macroinvertebrate family were identified. As a result of the Canonical Correspondence Analysis, two environmental variables (water temperature and TN) related to benthic macroinvertebrates were found to be significant. The highest family richness was determined in the Narlıca Creek, which is the 4th station with a total of 36 families were identified. This followed by Çakırca Creek, which was the 2nd station with 34 families. The highest BMWP scores were detected in both two BMWP versions in Narlıca Creek. In this creek, the annual mean BMWP classical score is 51.57, this correspond the IB class water quality, while the annual mean score of the BMWP Spanish version is 62.43, corresponds the class II water quality. According to these two biotic indices, the most polluted stream determined to be Kırandere. In this stream, the average annual BMWP classical score was found to be 14.60, with class III water quality, while in the Spanish version of BMWP score was 16.07, with class IV water quality. The biological water quality of the other two streams, was found to be class II and III for BMWP classic version, while the BMWP Spanish version was found to be class III and IV, respectively. According to the annual average TN and TP values, Narlıca Creek was determined oligotrophic. While Çakırca was mesotrophic in terms of TP, and eutrophic in terms of TN concentrations. The other two creeks were found to be eutrophic in terms of both TN and TP values. When chemical water quality data and biological water quality data were compared, it was found that biological data were more suitable for determining water quality than chemical variables. It was found that, the Spanish version of BMWP has been more suitable for determining the biological water quality.