Cumhuriyetten bu yana Türkiye ekonomisinin gelişimi ve geleceğe bakış

Abstract

Türkiye Cumhuriyetinin bugün, sosyo-ekonomik gelişme düzeyi bakımından bulunduğu yer orta gelirli ülkeler gurubunun tam ortasıdır. Türkiye artık azgelişmişlik kısır çemberini kırmıştır; sanayileşmekte ve yapı değiştirmektedir. Bugün GSMH sının % 26 sını sanayi sektöründen, ihracat gelirinin % 79.1 ini (1987) sınai mallar satışından elde edebilen bir ülkedir. Türkiye, büyük bir üretim kapasitesine, insan gücüne ve alt yapıya sahiptir. Dev projeleri kendi başına gerçekleştirecek teknolojik birikime ulaşmıştır. A.T. ye tam üye olmak için başvurmuştur. Muhtemelen yakın gelecekte dünyanın en fazla gelişmiş ülkeleri ile aynı ekonomik entegrasyon içinde bulunacaktır. Ancak, Türkiye bir çok sosyo-ekonomik sorunla da karşı karşıyadır. Acaba Türkiye Cumhuriyet döneminde nereden nereye gelmiştir? Bu dönem içinde gerçekleştirilen ekonomik gelişme tatmin edici midir? Bugün Türkiye'nin karşılaştığı sorunlar nereden kaynaklanmaktadır? Hiçin Türkiye ekonomisi 1956-58 ve 1977-80 lerde ekonomik bunalımla karşılaşmıştır? Türkiye'nin yakın gelecekte çözmek durumunda olduğu önemli ekonomik sorunlar nelerdir? Bu sorunlar nasıl çözümlenebilir? Bu sorulara cevap verebilmek için, bu çalışmada Türkiye ekonomisinin Cumhuriyetten bu yana gelişimini incelemeye çalışacağız. Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana geçen dönemi önemli siyasal, ekonomik ve sosyal gelişmeleri dikkate alarak zaman dilimlerine ayıracağız. Böyle bir ayırım ekonominin gelişiminin analitik incelemesi bakımından yararlı olacaktır. Her zaman dilimine damgasını vuran iç ve dış etkenleri, ekonomik olaylar, ve ekonomideki gelişmeleri, neden ve niçinleri ile tahlil etmeye çalışacağız. Ancak Cumhuriyet döneminde gerçekleştirilen ekonomik gelişmeyi değerlendirebilmek için Osmanlı Devletinden devralınan ekonomik mirası iyi tanımak gerekir, çünkü Cumhuriyet döneminde oluşturulan ekonomik yapı ve gelişme performansı Osmanlıdan devralınan miras üzerine oturtulmuştur ve bu miras ekonominin gelişimini, yapılaşmasını etkilemiştir. Bu çalışma dokuz bölümden oluşmaktadır. I. Bölümde Osmanlı Devletinden Türkiye Cumhuriyetine devreden ekonomik yapı tahlil edilmiştir. II. VIII. bölümlerde 1923-1987 döneminde ekonominin gelişimi incelenmiştir. IX. bölümde ise yakın gelecek de Türkiye ekonomisinin çözmek durumunda olduğu iktisadi problemler ve çözüm yolları tahlil edilmiştir.