Türk vergi hukukunda tarh

Abstract

Devletler, varlıklarını sürdürebilmek için vergilendirme yetkilerini kullanmak zorundadır. Bu ilişkinin alacaklısı ile borçlusu arasındaki mücadeleler, tarihsel olarak demokrasi ve insan haklarının gelişimine yön vermiştir. Gelinen noktada ise Anayasa’dan kaynaklanan vergilendirme yetkisinin sınırları kanunlar ile belirlenmektedir. Türk Hukuku’nda vergilendirme yetkisinin kullanımı ise Vergi Usul Kanunu ile düzenlenmektedir. Vergi mükelleflerinin nezdinde vergi kanunlarında düzenlenen hukuki olay ve durumların tamamlanması ile vergiyi doğuran olay gerçekleşmiş olur. Devlet ile vergi mükellefi arasında miktarı belirlenebilir bir borç ilişkisi kurulmuştur. Bu aşamada devletin vergi alacağı, vergi mükellefinin vergi borcunun miktarı henüz belli değildir. Vergi kanunlarında yer alan matrah ve nispetler uygulanmak suretiyle bu miktar tespit edilecektir. Bu konuda hukuki sonuç doğurmaya yönelik yapılacak irade açıklaması Vergi Usul Kanunu’nda “Tarh” olarak düzenlenmiştir. Vergi dairesi tarafından yapılan matematiksel hesaplamanın idari işlem ile açıklanmasıdır. Devlet bakımından vergi alacağına tam ve zamanında ulaşabilmesi, vergi mükellefi bakımından başta mülkiyet hakkı olmak üzere temel hak ve özgürlüklerine vergilendirme ile müdahalenin hukuka uygun olabilmesi için verginin tarhının hukuka uygun olarak yapılması gerekmektedir. Verginin tarhı, vergilendirme sürecinde vergi mükellefi ile vergi idaresi arasındaki en çekişmeli aşama olması sebebiyle basit matematiksel hesaplamanın ötesinde bir öneme haizdir. Verginin tarhı için matrahın mükelleflerince beyan usulü esas sistem olarak benimsenmiştir. Vergi borcu miktarını belirlemede ağırlıklı unsur olan matrahın vergi mükelleflerince her zaman hukuka uygun beyan edilmeyebilir. Bunun denetimi veya hiç beyan edilmemişse tespiti vergi alacağı miktarının tespiti bakımından son derece büyük öneme sahiptir. Çalışma, devletin vergi alacağına tam ve zamanında ulaşabilmesi; vergi mükellefinin başta mülkiyet hakkı olmak üzere diğer temel hak ve özgürlüklerine müdahalenin hukuka uygun olarak yapılmasına katkı sunmak amacıyla verginin tarhını hukuki boyutuyla kapsamlı şekilde amaçlamaktadır.

States have to enforce their taxation powers for their permanence. The controversies between the two sides in this relationship have historically contributed the development of democracy and human rights. In the last instance, the limits of the taxation power stemming from the Constitution are determined by laws. The implementation of taxation power in Turkish Law is regulated by the Tax Procedure Law. The taxable event occurs when the legal events and situations regulated in the tax laws are completed in the personality of the taxpayers. With the completion of the legal act and situations regulated in the tax laws in the personality of the taxpayers, the taxable event occurs. A determinable and computable debt relationship is established between the state and the taxpayer. However, at this moment, amount of tax claim has not specified by tax authority. This amount will be determined according to the tax base and rates in the tax laws. The declaration of will to create legal consequences in this regard is regulated as "Assessment" in the Tax Procedure Law. This explanation contains mathematical calculation of tax claim amount through administrative act. In order for the state to reach the tax claim fully and on time and for the taxpayer to protect its fundamental rights and freedoms, especially the right of property, the tax assessment must comply with the law. Tax assessment is the most contentious stage in the taxation process between the taxpayer and the tax administration, and therefore has a significance beyond simple mathematical calculation. The declaration method has been adopted as the main system for the tax assessment procedure. The tax base, which is the predominant factor in determining the amount of tax debt, is not always declared by taxpayers in accordance with the law. Auditing or determining of tax base has great importance in terms of determining the amount of tax claim. This thesis comprehensively aims to examine the tax assessment with its legal dimension in order to ensure that the state can reach its tax claim in full and on time and to protect of the taxpayer's fundamental rights and freedoms, especially the right to property, in accordance with the law.