Omurilik yaralanmalı hastalarda derin ven trombozu

Abstract

Çalışmaya akut ve kronik omurilik yaralanmalı (OY) 31 hasta alındı. Hastalar OY'nda sık rastlanan bir komplikasyon olarak karşımıza çıkan tromboembolizm (TE) açısından incelendiler. Çalışmadaki hastaların %61'ini erkek, %39'unu kadın hastalar oluştururken, erkek ve kadın hastalar arasında OY'na rastlanma oranı 1.6 idi. Tüm olguların %42'si 21-30 yaş grubunda idi. Hastaların %45'inde OY'na trafik kazaları, %32'sinde düşmeler neden olmuştu. Trafik kazalarının ise %67'sinin yaz aylarında olduğu saptandı. Hastaların %29'unda servikal, %71'inde torakolomber OY gelişirken, bunların %65'i komplet, %35'i inkomplet yaralanma idi. OY düzeyi ve tipi ile TE gelişimi arasında ilişki saptanmadı. Akut ve kronik OY'lı hastalar TE gelişimi açısından incelendiğinde, akut dönemdeki hastalarda %22.5, kronik dönem hastalarda %10 oranında TE saptandı. Tüm hastaların ise %29'unda TE mevcuttu. Hastalardan birinde femoral ven trombozuna bağlı pulmoner emboli gelişirken, TE komplikasyonlarının hiç biri ölümle sonuçlanmadı. 1 yılın üstündeki kronik OY'lı hastalarda DVT saptanmadı. Çalışmada immobilizasyon süresinin uzamasının ve mobilizasyona geç başlanmasının TE'i artırıcı etkisi olduğu saptandı. Cinsiyet açısından TE'i değerlendirdiğimizde, erkeklerde kadınlara göre 1.24 kat daha fazla olan bir TE oranı ile karşılaşıldı. TE varlığına etkisi olan klinik durumlara bakınca ise; TE ile heterotopik ossifikasyonun(HOS) ilişkisi olgularımızın %68'inde paralellik gösterdi. Hastaların %20'sinde HOS ve DVT birlikte bulunurken, %48'nde her iki komplikasyona da rastlanmadı Bu da iki komplikasyonun arasındaki ilişkiyi ortaya koydu. Çalışmada başka bir klinik durum olan spastisitenin, TE varlığına etkisi değerlendirildiğinde, bu açıdan ilişki saptanmadı. Hastaların alt ekstremite venöz yapıları Doppler USG ile incelendiğinde akut ve kronik dönem arasında belirgin farklılık bulundu. Akut trombus akut dönem OY'da, venöz yetmezlik ise kronik dönem OY'nda önde gelen venöz patoloji idi. Ayrıca DVT'luhastalarımızın %78'inde tutulum sol alt ekstremitede idi. Doppler USG ile venöz patoloji saptanan venlerin %66'sı sol alt ekstremitede iken, %70'i femoral ven düzeyindeydi. Kontrast venografı ile değerlendirilen 11 hastamızın l'inde allerjik reaksiyon gelişti ve tetkik sonlandırıldı. DVT açısından asemptomatik olan hastaların %16.6'sında, semptomatik hastaların ise %71'inde DVT saptandı. DVT gelişimi ile hastalığın klinik bulguları bulguları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki vardı.Medikal antikoagülan profılaksi alan hastaların %11'nde DVT gelişirken, profilaktik tedavi almayanların ise %36'sında DVT gelişti. Kronik dönemde 2 hastada posttrombotik sendrom gelişti. Bu hastaların her ikisi de torakolomber OY idi ve medikal antikoagülan profılaksi almamıştı. Sonuç olarak; OY'lı hastalarda ölümle sonuçlanabilen ciddi bir komplikasyon olan DVT'nun özellikle akut dönemde sık görüldüğünü ve gerekli önlemler alınmadığı takdirde kronik dönemde de bu komplikasyona rastlandığını söyleyebiliriz. Çalışmamızın sonucunda immobilizasyon süresinin kısaltılması, heterotopik ossifıkasyonun engellenmesi ve medikal antikoagülan profilaktik tedavinin başlanması ile bu komplikasyonun azalacağını öne sürebiliriz ancak profilaktik tedavi ile ilgili kesin bilgilerin elde edilmesi için hasta sayısının fazla olacağı çalışmaların yapılması gerektiğine inanıyoruz.