Asit etyolojisinin belirlenmesinde radyolojik yöntemlerin yeri

Abstract

Amaç: Asit etyoiojisinin saptanmasında klinik yaklaşım, US ve BT gibi radyolojik yöntemlerin tanısal değerlerinin belirlemesi, Gereç ve yöntem: Asit etyoiojisinin belirlenmesi amacıyla, radyoloji departmanımıza gönderilen ya da başka bir nedenle araştırılma aşamasında asit saptanan yetişkin olgular çalışma kapsamına alındı. Böbrek fonksiyonları bozuk olgular çalışma kapsamı dışında tutuldu. Tüm olgular abdominopelvik US ve BT tetkikleri ile incelendi. Radyolojik yöntemlerle eş zamanlı olarak, abdominal parasentez yoluyla alınan asit materyalinin analizleri yapıldı. US ve BT tetkikleri, olguların klinik bulgularından ve patolojik sonuçlarından habersiz iki ayrı radyolojist tarafından kör olarak değerlendirildi. Değerlendirme sonuçları önceden standartize edilen formlara kaydedildi. Asit sıvısının laboratuvar analizlerine dayanarak her olgu için serum-asit albumin gradienti hesaplandı.US ve BT'de septa-debris varlığı, eşlik eden organ patolojisi, omental kek, barsak duvarı kalınlaşması, peritoneal implant, lenf nodu, portal ven çapı, safra kesesi duvar kalınlığı, plevral efüzyon, kollateral vasküleryapı ve kavernöz transformasyon araştırıldı. Tüm olguların patolojik tanısında, biyopsi veya cerrahi sonucu altın standart olarakalındı. Bulgular: Yaşları 25 ile 66 arasında değişen (ort. 53. 9±10. 9), 15'i erkek (% 53), 13'ü kadın (% 47) toplam 28 olgu çalışma kapsamında incelendi. Ondördünde (%50) malign, 14'ünde (%50) benign nedenlerin söz konusu olduğu olgularda; kesin tanı sekiz (%29) olguda cerrahi, 20 olguda (%71) biyopsi ile konuldu. Olguların tanıları tablo 4'te sunulmuştur. US ve BT arasında patolojileri saptama açısından yapılan karşılaştırmada, US"nin safra kesesi duvar kalınlığını değerlendirmede BT'ye oranla anlamlı derecede üstün olduğu tespit edildi (p< 0, 01). Bunun dışında kalan parametrelerin değerlendirilmesinde her iki yöntem arasında anlamlı fark saptanmadı (p>0, 05). Benign ve malign olgular açısından, patolojiler arasında farklılık araştırıldığında omental kalınlaşma (11 olgu, p<0.01), barsak duvar kalınlaşması (6 olgu, p<0.05) ve peritoneal implant oluşumu (8 olgu, p<0.05) malign olgularda benign olgulara oranla anlamlı derecede fazla bulundu. Safra kesesi duvarı kalınlaşması benignolgularda daha fazla tespit edildi (12 olgu, p<0.001). Malign ve benign nedenli asit olgularının asit dansitesi değerleri karşılaştırıldığında; malign olgularda kontrastsız kesitlerde ölçülen asit dansitesinin, benign olgularınınkinden daha yüksek olduğu belirlendi (p<0.01). Kontrast enjeksiyonu sonrası, bolus fazı ve 30. dakikada elde edilen denge fazına ait yapılan ölçümlerde her iki grup arasında asit sıvısının boyanmasında fark bulumadı (p>0.05) (tablo 6) SAAG değerleri 1.1 eşik değeri veüzerinde bulunan 14 olgudan 11 'i karaciğer sirozu olgusu, birisi otoimmün hepatit, ikisi karaciğer metastatik adenokanser tanısı aldı. SAAG değerleri 1.1 eşik değerinin altında bulunan 14 olgudan 12'sinde malign nedenler varken, ikisine tüberkülozperitoniti tanısı kondu. SAAG özgüllüğü %100 olarak bulundu. Sonuç: Benign-malign olguların ayrımında US ve BT'nin birbiriyle uyumlu sonuçlar vermektedir. Malign olgularda omental kalınlaşma, barsak duvarı kalınlaşması ve peritoneal implant daha sık görülmesine rağmen, bahsedilen bulgular ayırıcı tanıya yetecek kadar duyarlı değildir. Bu bulguların bir arada olduğu durumda, özgüllük artarak %98'e ulaşmaktadır.