Peyzaj özellikleri ve ekolojik tolerans bakımından peyzaj bitkilerinin değerlendirilmesi: Ankara Altınpark örneği

Abstract

Ülkemizde ve dünyada yaşanan küresel iklim değişikliğinin suya erişim açısından ortaya çıkardığı sıkıntılar tüm canlıların yaşamsal ihtiyaçlarının karşılanması bakımından oldukça kısıtlayıcı boyutlara ulaşmaktadır. Bilindiği gibi Türkiye de su azlığı yaşayan ülkeler kategorisinde değerlendirilmekte ve gelecekte Akdeniz kuşağında yer alan ülkelerin su sıkıntısı nedeniyle kurak ve yarı kurak alanlara dönüşeceği öngörülmektedir. Bu tespit çerçevesinde açık yeşil alanların sürdürülebilirliği tartışılmakta ve bu kapsamda da açık yeşil alan tasarımlarında ekolojik toleransları yüksek tasarım bitkilerinin seçimi oldukça önem kazanmaktadır. Çalışma Ankara ili Altındağ ilçesinde yürütülmüştür. Çalışmada il sınırları içerinde yer alan Altınparkın odunsu peyzaj bitkileri taksonları ekolojik tolerans kriterleri dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Ankara Altınpark’ın tasarımında kullanılan odunsu bitki taksonlarının 43 familya içerisinde yer aldıkları tespit edilmiştir. 43 familya içerisinde yer aldıkları tespit edilen odunsu bitki taksonları ekolojik toleransları (kirlilik, rüzgâr, tuza dayanım, kuraklığa dayanım, soğuğa dayanım ve su tüketimi) yönünden değerlendirildiğinde taksonların %90,71’inin hava kirliliğine, %65,45’inin rüzgâra, %35,33’ünün tuza, %63,83’ünün kuraklığa dayanıklı oldukları belirlenmiştir. Ayrıca taksonların %55,21’inin su tüketim düzeylerinin orta düzeyde oldukları görülmüştür. Diğer yandan, bitki taksonlarının MGM soğuğa dayanım haritasına göre Altınpark’ın bulunduğu alan zonuna göre %91,15 oranında uygun olduğu tespit edilmiştir. 10-20-30 tür-cins-familya kuralına göre yapılan değerlendirmelerde ise %10 sınırını aşan 1 bitki türüne, %20’yi aşan 1 cinse ve %30’u aşan 1 familyaya rastlanmıştır.

The problems caused by the global climate change in our country and in the world in terms of access to water reach very restrictive dimensions in terms of meeting the vital needs of all living things. As it is known, Turkey is evaluated in the category of countries experiencing water scarcity and it is predicted that countries in the Mediterranean belt will turn into arid and semi-arid areas due to water shortages in the future. Within the framework of this determination, the sustainability of open green spaces is discussed, and in this context, the selection of design plants with high ecological tolerance gains importance in open green space designs. The study was carried out in Altındag district of Ankara. In the study, the woody landscape plant taxa of Altınpark, located within the provincial borders, were evaluated by considering the ecological tolerance criteria. It has been determined that the woody plant taxa used in the design of Ankara Altınpark are included in 43 families. When the woody plant taxa found in 43 families are evaluated in terms of their ecological tolerance (tolerance to pollution, wind, salt resistance, drought resistance, cold resistance and water consumption), 90,71% of the taxa are exposed to air pollution, 65,45% to wind, It was determined that 35,33% of them were resistant to salt and 63,83% of them were resistant to drought. In addition, water consumption levels of 55,21% of the taxa were found to be moderate. On the other hand, it was determined that the plant taxa were 91,15% suitable for the area zone where Altınpark is located, according to the MGM cold resistance map. In the evaluations made according to the 10-20-30 species-genus-family rule, 1 plant species exceeding 10% limit, 1 genus exceeding 20% and 1 family exceeding 30% were found.