Mehmet Akif Ersoy’un ahlâk anlayışı

Abstract

Osmanlı’nın son döneminde Balkan kökenli bir entelektüel olarak adından oldukça söz ettiren Mehmet Akif Ersoy, bir cihan devletinin zayıfladığı ve yok olmaya doğru gittiği bir devirde dünyaya geldiği İstanbul’da hayatını sürdürmüş olup aktivist özelliklere sahip bir şairdir. Bu araştırmada onun hayatı, eserleri, edebî kişiliği gibi bazı bilgiler verilmiş, ancak daha ziyade onun başta Safahat olmak üzere eserlerine yansıyan ahlâk anlayışına ilişkin bilgiler üzerinde durulmuştur. Çok yönlü bir kişiliğe sahip olan Mehmet Akif’in çeşitli bilim alanlardaki birikimi arasında dinî ve ahlâkî bakımdan genellikle şiir diliyle yaptığı yorumlar ve değerlendirmeler dikkat çekmektedir. Akif, milletin içine düştüğü sıkıntılı durumlar karşısında suskun kalmamış; derdini, düşüncelerini ve yapılması gerekenleri güçlü kalemiyle ve genellikle manzum bir dille aktarmıştır. Bireysel ahlâk üzerinde ve birçok başlık altında değerlendirilebilecek bilgiler paylaşmış, aile ahlâkı ve çocuk eğitiminin önemine vurgu yapmış, toplumsal ahlâk ilkeleri üzerinde titizlikle durmuş ve vatan sevgisi konusunda ise son derece hassasiyet göstermiştir. Onun eserlerinde ahlâk bağlamında yer alan bilgiler bir araya getirildiğinde büyük bir birikimle karşılaşılmaktadır.

Mehmet Akif Ersoy, who made a name for himself as an intellectual of Balkan origin in the last period of the Ottoman Empire, is a poet with activist characteristics, living in Istanbul, where he was born at a time when a world state was weakening and heading towards extinction. In this research, some information such as his life, works, and literary personality were given, but rather, information about his moral understanding reflected in his works, especially Safahat, was emphasized. Among the knowledge of Mehmet Akif, who has a versatile personality, in various fields of science, his religious and moral interpretations and evaluations, generally in the language of poetry, draw attention. Akif did not remain silent in the face of the troubled situations the nation was in; he was able to convey his troubles, thoughts and what needs to be done with his strong pen and generally in a verse language. He shared information on individual morality that could be evaluated under many titles, emphasized the importance of family morality and child education, emphasized social moral principles meticulously, and showed extreme sensitivity about patriotism. When the information in the context of morality in his works is brought together, it is seen that a great accumulation is encountered.