Bursa Sanayi Bölgesindeki tekstil işletmelerinin yönetsel sistem ve süreçleri üzerinde likert modeliyle yapılan bir alan araştırması

Abstract

Bu alan araştırmasında, Likert modeli kullanılarak büyük ölçekli dört tekstil işletmesinin yönetsel sistem ve süreçlerinin nitelikleri incelenmekte, uygulanan yönetim biçimleri saptanmakta ve yönetsel sistemlerinin performans ve etkinliklerini sınırlayan ya da arttıran değişkenlerin analizi yapılmaktadır. Söz konusu işletmelerin yönetsel sistemlerini belirleyen, önderlik, motivasyon, haberleşme, etkileşim, karar verme, amaçları saptama, denetim ve yönetsel eğitim gibi sekiz yönetsel sürecinin nitelikleri ve işleyişleri toplam 51 değişkenle (ya da ölçekle) saptanmaktadır.Bu bağlamda, araştırma kapsamına giren işletmelerin uyguladıkları yönetim sistemlerinin (ya da biçimlerinin) geleneksel-otoriter yönleriyle çağdaş-katılımcı ve demokratik özellikleri ölçekler üzerinde sayısal olarak belirlenmektedir. Çalışmada ayrıca, işletmelerin yönetsel süreçlerinin birbirleriyle olan uyum ve tutarlılıkları da, sistem bütünlüğü yönünden irdelenmektedir.Çalışmada, soru kağıtları kullanılarak bilgi toplamaya yarayan anket yöntemi kullanılmaktadır.Çalışma başlıca üç bölümden oluşmaktadır. Birinci Bölümde, Likert modelinin teorik çerçevesi, temel varsayımları ve değişkenleri açıklanmaktadır. İkinci Bölümde ise, alan araştırmasının amacı, kapsamı ve araştırma yöntemi sunulmaktadır. Üçüncü Bölümde de, anketlerden elde edilen veriler değerlendirilmekte, analiz edilip yorumlanmaktadır.Araştırmanın bulguları, kapsama giren işletmelerin tamamının yönetim sistemlerinin, sistem-3 yönetim bölmesinde (danışıcı-yönetim) yer aldığını göstermektedir. Ancak, bu işletmelerin ölçek üzerinde sistem-3 bölmesi içindeki farklı konumlarının, onların yönetsel süreçleri üzerindeki yansımalarının çok daha geniş kapsamlı ve belirgin olduğu saptanmaktadır. Gerçekten de, ölçek üzerinde en sağda ve sistem-4 yönetim bölmesine (katılmalı-grup yönetim) en yakın konumda olan işletmenin tüm yönetsel süreçlerinin (8 süreç) ortalama değerleri, en solda yer alan ve sistem-2 bölgesine (koruyucu-otoriter yönetim) yakın olan işletmelere göre daha yüksek çıkmaktadır. Ayrıca, bu işletmenin yönetsel süreçleri, sistem bütünlüğü yönünden de birbirleriyle daha yüksek bir tutarlılık ve uyum içinde bulunmaktadır.Bunun anlamı, bu işletmenin ötekilerine göre, çağdaş-katılımcı ve demokratik yönetimin özelliklerini daha fazla taşıdığıdır. Araştırmanın bulguları, Likert modelinin varsayımlarını doğrulamaktadır.

In this field study, by using the Likert Model, the characteristics of the management systems and processes of four large scale textile companies are investigated. Their patterns of management are determined and the variables which are limited or reinforced the performance and the effectiveness of these management systems are analised sistematically. The quality and the operating characteristics of totally eight management processes of these companies such as leadership motivation, communication, interaction, decision-making, goal-setting, control, preformance and managerial training are determined by employing 51 scales.Within this framework, traditional-authoritative and modern-participative-democratic characteristics of the management systems of these textile companies are determined and measured quantitively on the scales. Management system components or processes of these companies are also analised interms of the system integrity and consistency.In collecting the data survey techniques are employed and questionnaires applied in the area of research.This field study is composed of three chapters. In Chapter 1 the theoretical framework, basic assumptions and casual, intervening and the end-result variables of the Likert model have briefly summarized. In Chapter 2 aim, scope and methods of research applied to the field study are explained. In Chapter 3, research findings have presented.Research findings show that management systems used by all the textile companies are located in the system-3 management area (consultative-management) on the scale. Furhermore, the data show that, within this management area, the companies which management systems more to the right on the scale toward the system-4 management (participative-group management) have the highest scores in terms of all management processes, than do those companies management systems falling more to the left, toward system-2 management (benevolent-authoritative).As far as the management systems integrity and consistency are concerned correspondingly the companies which management systems more to the right have better scores than those falling more to the left. The findings presented in this chapter shows that, differences in management systems of the companies on the scale, reflects on their management processes much more broadly and clearly. They are consistent with the data from many other studies.