Hipertansif obez tip 2 diabetes mellitus'lu hastalarda kalsiyum kanal blokeri amlodipin tedavisinin arteriyel kan basıncı, insülin direnci, glukoz ve lipid metabolizması, serum tümör nekrozis faktör-alfa ve leptin düzeylerine etksi

Abstract

Bu çalışmada, hipertansif obez Tip 2 diabetes mellitus (DM)'lu hastalarda bir kalsiyum kanal blokeri olan amlodipinin insülin direnci, glukoz ve lipid metabolizması, arteriyel kan basıncı, serum tümör nekrozis faktör-alfa (TNF-α) ve leptin düzeyleri üzerine etkisini araştırmayı amaçladık. Çalışmaya 10'u erkek, 14'ü kadın toplam 24 hipertansif Tip 2 DM'lu obez hasta (amlodipin grubu) ve 7'si erkek 13'ü kadın toplam 20 normotansif nondiyabetik obez birey (kontrol grubu) alındı. Daha önceden antihipertansif ilaç kullanmakta olan 11 hastanın ilaçları 4 hafta süreyle temizlenme periyodu için kesildi. Amlodipin grubundaki hastalara 12 hafta süreyle oral 5 mg/gün amlodipin tedavisi başlandı. Kontrol grubundaki olgularda sadece çalışma öncesi, amlodipin grubundaki hastalarda ise tedavi öncesi, tedavinin 6. ve 12. haftalarında sistolik (SKB) ve diyastolik (DKB) kan basınçları ve nabız dakika sayıları (NDS) ölçüldü. Beden kitle indeksleri (BKİ), bel ve kalça oranları (BKO) hesaplandı. Kontrol grubundaki olgularda sadece çalışma öncesi, amlodipin grubundaki hastalarda ise hemen tedavi öncesi ve sonrası HOMA yöntemiyle insülin direnci ve ß hücre rezervi hesaplandı. Kontrol grubundaki olgularda sadece çalışma öncesi, amlodipin grubundaki hastaların tümünde, tedavi öncesi ve tedavi sonrası serum glukoz, total kolesterol, trigliserid (TG), low density lipoprotein (LDL), high density lipoprotein (HDL), very low density lipoprotein (VLDL)-kolesterol, lipoprotein (a) (Lp(a)), apolipoprotein A1(Apo A1) ve apolipoprotein B (Apo B), HbA1c, serum insülin, TNF-α ve leptin düzeyleri değerlendirildi, istatistiksel analiz; Wilcoxon signed rank test, Mann Whitney-U test, Fischer exact test ve Pearson korelasyon testi ile yapıldı. Ortalama yaşları 53.8 ± 8.5 yıl olan çalışmayı tamamlayan 12'si kadın, 8'i erkek 20 hastanın ve ortalama yaşları 49.0 ± 7.6 yıl olan 13'ü kadın, 7'si erkek 20 kontrol olgusunun sonuçları değerlendirildi. 15 olgu kan şekeri regülasyonu için diyabetik diyetle birlikte ortalama 98 ± 39 mg/gün gliklazid tedavisi aldı. 5 olgunun kan şekeri regülasyonunda yalnızca diyabetik diyet yeterli oldu. Her iki grubun cinsiyet oranları, yaş ve BKİ'leri arasında anlamlı fark yoktu. BKO arasındaki fark anlamlıydı (Amlodipin grubunda 0.91 ± 0.03'e karşılık kontrol grubunda 0.87 ± 0.07, p<0.05). Amlodipin grubundaki hastaların serum bazal leptin düzeyleri ile BKİ'leri arasında (r: 0.749, p<0.01) ve serum açlık glukoz düzeyleri ile insülin dirençleri arasında pozitif (r: 0.533, p<0.05), serum açlık glukoz düzeyleri ile ß hücre rezervleri arasında negatif (r: -0.524, p<0.05) korelasyon saptandı. Tedavi öncesi kan basınçları kontrol grubuna göre anlamlı yüksek olan amlodipin grubunun tedaviyle ortalama SKB'ları 151.0 ± 10.7 mm Hg'dan 139.7 ± 15.9 mm Hg'ya, DKB'ları 89.7 ±7.1 mm Hg'dan 84.3 ± 8.4 mm Hg'ya (sırasıyla p<0.01, p<0.05) anlamlı azaldı. NDS'ndaki değişiklikler anlamlı değildi. Kontrol grubu ile karşılaştırıldığında, amlodipin grubunda tedavi öncesi ortalama insülin direnci (p<0.001) ve açlık serum glukoz (p<0.0001) düzeyleri anlamlı yüksek, p hücre rezervi (p<0.001) değerleri ise düşüktü. İki grubun serum açlık insülin ve HbA1c değerleri arasında ise anlamlı fark yoktu. Amlodipin tedavisi sonrası ortalama insülin direnci 5.59 ± 4.5'dan 3.61 ± 2.4'e ve açlık serum glukozu 136.8 ± 44.4 mg/dl'den 115.1 ± 33.6 mg/dl'ye (sırasıyla, p<0.05 ve p<0.01) anlamlı düştü, p hücre rezervi ve HbA1c değerlerindeki değişiklikler anlamlı değildi. Kontrol grubu ile karşılaştırıldığında, amlodipin grubunda tedavi öncesi ortalama HDL-kolesterol ve Apo A 1 değerleri sirasıyla, 42.1 ± 10.5 mg/dl'ye karşılık 54.2 ± 12.7 mg/dl ve 130.1±21.2 mg/dl'ye karşılık 159.5 ± 22.5 mg/dl anlamlı düşük bulundu (Sirasıyla, p<0.01 ve p<0.0001). lki grubun total kolesterol, TG, VLOL- ve LDL-kolesterol, Lp (a), Apo A1 ve B değerleri arasında ise anlamlı fark yoktu. Amlodipin tedavisi sonrası ortalama Apo A1 değerleri 130.1 ± 21.2 mg/dl'den 143.8 ± 32.2 mg/dl'ye anlamlı yükseldi (p<0.05). Diğer lipid parametrelerindeki değişiklikler istatistiksel olarak anlamlı değildi. Amlodipin tedavisi sonrası anlamlı değişiklik olan TNF-α, insülin direnci, açlık serum glükoz, SKB ve DKB değerlerindeki ortalama yüzde değişiklikler arasında korelasyon olup olmadığı değerlendirildi. TNF-α ile diğerleri arasında anlamlı korelasyon bulunmadı. Sadece, insülin direnci ile açlık serum glükozu değerlerindeki değişiklikler (r: 0.799, p<0.0001) ve SKB ve DKB değerlerindeki değişiklikler arasında (r: 0.524, p<0.05), pozitif korelasyon gözlendi. Sonuç olarak, amlodipinin hipertansif obez Tip 2 diyabetli hastalarda antihipertansif etkisinin yanısıra insülin direncini ve lipid metabolizmasını olumlu yönde etkilediği, TNF-α düzeyini düşürdüğü saptandı. Amlodipinin özellikle hipertansif obez diyabetik hastalarda, antihipertansif tedavinin ötesinde yararlar sağlayabilecek bir ajan olduğu kanaatine varıldı.

We investigated the effect of a calcium channel blocker amlodipine on insulin resistance, glucose and lipid metabolisms, arterial blood pressure, tumor necrosis factor-alpha (TNF-α) and leptin levels in hypertensive obese type 2 diabetes mellitus (DM) patients.24 obese hypertensive type 2 diabetic patients (10 male, 14 female, Amlodipine group) and 20 obese normotensive nondiabetic subjects (7 male, 13 female) were included in the study. 11 patients under treatment with other groups of antihypertensive drugs before admission, were followed without medication for 4 weeks of wash-out period. After this wash-out period all patients received daily 5 mg of amlodipine for 12 weeks. Systolic (SBP) and diastolic (DBP) blood pressures, heart rates (HR), body mass indices (BMI), waist to hip ratios (WHR) were recorded in the control group and before, 6th week and 12th weeks of the treatment in the amlodipine group. Insulin resistances and 13 cell reserves were calculated according to HOMA method once in the control group and before and after the treatment in the amlodipine group. Serum glucose, total cholesterol, triglyceride (TG), low density lipoprotein (LDL), high density lipoprotein (HDL), very low density lipoprotein (VLDL)-kolesterols, lipoprotein (a) (Lp(a)), apolipoprotein A1 (Apo A1) ve apolipoprotein 8 (Apo 8), HbAtc. insulin, TNF-α. and leptin levels were measured in the control group and before and after the treatment in the amlodipine group. Statistical analysis was performed with Wilcoxon signed rank test, Mann Whitney-LI test, Fischer exact test and Pearson correlation test. The mean age, of the amlodipine group was 53.8 ± 8.5 years including 12 females and 8 males who completed the treatment. Mean age of the control group was 49 ± 4.6 years. 15 patients in the amlodipine group received daily 98 ± 39 mg of gliclazide treatment besides diet for blood glucose regulation. 5 patients had blood glucose regulation with diet alone. There were no statistically significant difference between groups concerning gender, age and BMl. The difference between WHRs of the groups was significant (0.91 ± 0.03 in amlodipine group vs 0.87 ± 0.07 in control group, p<0.05). In the amlodipine group, there was a positive correlation between basal leptin levels and BMl's (r: 0.749, p<0.01). basal fasting serum glucose levels and insulin resistances (r: 0.533, p<0.05) and a negative correlation between basal fasting serum glucose levels and ß cell reserves (r: -0.524, p<0.05) of the patients. The SBPs and DBPs of the amlodipine group were significantly higher than the control group. In the amlodipine group mean SBP decreased from 151.0 ± 10.7 mm Hg to 139.7 ± 15.9 mm Hg and mean DBP from 89.7 ± 7.1 mm Hg to 84.3 ± 8.4 mm Hg after the treatment. The changes in the heart rates (HR) were insignificant. Insulin resistance and fasting glucose levels of the amlodipine group before treatment were significantly higher (respectively, p<0.001 and p<0.0001), ß cell reserve was significantly lower than the control group (p<0.001 ). There was no statistically significant difference between the two groups concerning fasting insulin and HbA1c levels. In the amlodipine group mean insulin resistance decreased from 5.59 ± 4.5 to 3.61 ± 2.4 and fasting glucose from 136.8 ± 44.4 mg/di to 115.1 ± 33.6 mg/di significantly after the treatment (respectively, p<0.05 and p<0.01). The changes in ß cell reserve and HbA1c were insignificant. ln the amlodipine group before treatment WHR and TNF-α levels were significantly higher compared to the control group (p<0.05). Mean BMl's and leptin levels were similar in both groups. After amlodipine treatment only TNF-a level decreased from 37.9 ± 74.8 pg/ml to 16.4 ± 43.0 pg/ml significantly (p<0.01). The changes that occured in other parameters after amlodipine treatment were statistically insignificant. HDL-cholesterol and Apo A1 levels were significantly lower in the amlodipine group before the treatment compared to the control group (42.1 ± 10.5 mg/di vs 54.2 ± 12.7 mg/di, p<0.01 and 130.1 ± 21.2 mg/di vs 159.5 ± 22.5 mg/di, p<0.0001, respectively). There was no significant difference among groups in total cholesterol, TG, VLDL-, LDL-cholesterol, Lp(a), Apo A1 and B levels. After amlodipine treatment only apolipoprotein A1 level increased from 130.1 ± 21.2 mg/di to 143.8 ± 32.2 mg/di statistically significantly (p<0.05). The changes in other lipid parameters were statistically in significant. We evaluated the correlation between the percent changes inparameters significantly changed after amlodipine treatment namely TNF-α, insulin resistance, fasting serum glucose, SBP and DBP. No significant correlation between percent changes of TNF-α and other parameters was observed. There was a significant correlation between insulin resistance and fasting serum glucose (r: 0.799, p<0.0001) and SBPs and DBPs (r: 0.524, p<0.05). As a result, we observed that amlodipine improved insulin resistance and lipid profile and decreased TNF-α levels besides its' antihypertensive effectiveness. Therefore hypertensive obese type 2 OM patients can benefit from amlodipine treatment beyond its' antihypertensive potential.