Eskişehir ili köy çeşmesi ve su yalaklarında bulunan diyatomelerin tür çeşitliliği ve dağılımı

Abstract

Bu çalışmada, Eskişehir ilinin çeşitli bölgelerinde bulunan kırsal çeşme ve su yalaklarındaki diyatome tür çeşitliliğinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Toplam 53istasyondan 11-17 Temmuz 2020 tarihleri arasında su ve diyatome örnekleri toplanmıştır. Örnekleme noktaları Carlson trofik seviye indeksine göre değerlendirildiğinde TN değerlerine göre tüm istasyonlar hipertofik, TP değerlerine göre 10 istasyon mezotrofik, 43 istasyon ise hipertrofik seviyede tespit edilmiştir. Çalışma sonunda 53 yalaktan 52 tanesinde diyatome türlerine rastlanmış ve toplan 200 diyatome taksonu tespit edilmiştir. İstasyonlarda tür çeşitliliği büyük varyasyon göstermiş, tür sayısı 5 (11. ist) ila 78 (20. ist) arasında değişmiştir. Shannon-Wiener çeşitlilik indeksi 0,167 (50. ist) – 2,895 (115. ist) aralığında tespit edilmiş, tüm örnek indeksi ise 2,467±0,261 olarak belirlenmiştir. Tespit edilen diyatome taksonlarından Humidophila sp. sadece 22 istasyonda gözlenmesine rağmen %51 nispi bollukla en baskın takson olmuştur. İstasyonlarda tekerrür sayısı en fazla olan türler Achnanthidium minutissimum (51), Cymbella affinis (36), Cymbella perparva (36), Denticula kuetzingii (35), Ulnaria biceps (34), Ulnaria ulna (32), ve Nitzschia palea(30), Nitzschia amphibia (27), Cymbella parva (27) olarak belirlenmiştir. CCA analizi Eskişehir ili yalaklarından toplanan diyatomeler üzerinde 6 fiziko kimyasal değişkenin anlamlı olduğunu göstermiştir. Bu değişkenler PO₄-P (F: 2,90, p: 0,002), su sıcaklığı (F:1,63, p: 0,004), Eİ (F: 1,61, p: 0,018), TP (F: 1,44, p: 0,022), Ca (F: 1,47, p: 0,026) ve NO₂-N (F: 1,46, p: 0,028)’dir. Bu değişkenler toplam varyansın %19.39’unukapsamıştır. Bu çalışma sonucunda yalaklarda diyatome çeşitliliğinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Ayrıca hayvanlar tarafından içme suyu kaynağı olarak kullanılan yalaklarda su kalitesi konusunda daha dikkatli olunması ve düzenli analizler yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

In this study, it was aimed to determine the diatom species richness and diversity in the rural fountains and water troughs in various regions of Eskişehir. Water and diatom samples were collected from a total of 53 stations among 11-17 July 2020. When the sampling sites were evaluated according to Carlson Trophic State index, all stations were found to be hypertrophic according to TN values, 10 stations were mesotrophic, and 43 stations were hypertrophic according to TP values. At the end of the study, diatom species were found in 52 of 53 troughs and a total of 200 diatom taxa were identified. Species diversity showed great variation at stations, with the number of species varying from 5 (11th station) to 78 (20th station). Shannon-Wiener diversity index was determined in the range of 0.167 (50th station) – 2,895 (115th station) and the all sample index was determined as 2,467±0.261. Among the identified diatom taxa, Humidophila sp. was the most dominant taxon with a relative abundance of 51%, was observed only in 22 stations. The species with the highest number of occurrence rates at the stations were determined as Achnanthidium minutissimum (51), Cymbella affinis (36), Cymbella perparva (36), Denticula kuetzingii (35), Ulnaria biceps (34), Ulnaria ulna (32), ve Nitzschia palea (30), Nitzschia amphibia (27), Cymbella parva (27). Canonical Correnpondence Analysis showed that 6 physicochemical variables were significant on diatoms collected from Eskişehir province troughs. These variables are PO₄-P (F: 2.90, p: 0.002), water temperature (F: 1.63, p: 0.004), EC (F: 1.61, p: 0.018), TP (F: 1, 44, p: 0.022), Ca (F: 1.47, p: 0.026), and NO₂-N (F: 1.46, p: 0.028). These variables covered 19.39% of the total variance. As a result of this study, it was determined that the diatom diversity in the troughs is high. In addition, it has been concluded that more attention should be paid to water quality and regular analyses should be made in troughs used by animals as a source of drinking water.