Tekstil yardımcı kimyasalları üretiminin çevreye verdiği etkilerin yaşam döngüsü analizi ile belirlenmesi

Abstract

Talep yoğunluğunu hızlı bir şekilde karşılamak isteyen tekstil sektörü, çevresel tahribatı ilk aşamada hesaba katmamıştır. Zaman içerisinde doğanın dengesinin bozuluşu, yerel ve uluslararası otoriteleri harekete geçirmiştir. Sistemden artık estetik beklentinin dışında, fonksiyonel, çevrede daha az iz bırakan ve sürdürülebilir ürünler beklenmeye başlanmıştır. Karbon ayak izi ve yaşam döngüsü değerlendirme çalışmaları adına birçok çalışma gerçekleşmiştir. Bu değerlendirmeler gerçekleştirilirken en önemli girdilerden biri olan tekstil yardımcı kimyasalları hakkındaki bilgilerin kısıtlı olması nedeni ile hesaplamalara dahil edilmemesi yaygındır. Nakliye ve enerji kaynaklı emisyonlar dışında ürünlerin yapısındaki çevresel zararlılıklar göz ardı edilebilmektedir. Bu yüzden tekstil yardımcı kimyasalları üreten bir firmanın verileri ile Sima Pro 8.5.0 yazılımı, IMPACT2002+ metodu ile ISO 14067:2018 standardı kullanılarak kapıdan kapıya sınırı ile çevresel bir değerlendirme yapılmıştır. Bu çalışmada bitim kimyasallarında en çok tercih edilen grup olan yumuşatıcılardan 2 adet noniyonik 2 adet katyonik yumuşatıcı değerlendirilmiştir. Çalışmada 62,5 kg kumaşa etki eden 1 kg yumuşatıcı fonksiyonel birim olarak seçilmiştir. Emisyon değerlerine az miktarda üretimler için tüketilen elektrik enerjisi, payetleme gibi ek enerji tüketim süreçleri ve tedarik aşamaları etki etmektedir. Kimyasalların emisyon yükleri fazla olsa bile ürün içerisinde kullanılan miktarın etkili olduğu görülmüştür. Sıvı formda olan noniyonik yumuşatıcı A ve katyonik yumuşatıcı B’nin payet formunda olan diğer yumuşatıcılara göre daha az çevresel etkisinin olduğu sonucuna varılmıştır. Yazılım ve standart sonuçları hesaplama farklılıkları olmasına rağmen eğilimler örtüşmektedir. Nakliye sürecinin dahil olmadığı durumda ürün manuel karbon ayak izi hesabında sonuçları birbirine yakın hale getirirken sıralamayı değiştirmemiştir. Yazılıma dahil edilmeyen nakliye süreci ciddi oranda azalmalara ve sıralamanın değişmesine neden olmuştur ve fiziksel forma göre ağırlıklandırmanın doğru olmayacağı görülmüştür. Yaşam döngüsü sonucuna yüzey aktif maddelerin oldukça etki etmesi üretici için daha çevreci ham madde seçim stratejilerini doğurmaktadır. Tekstil üreticileri için birincil veri elde edilerek kimyasal tercih kriterleri oluşturulmuştur.

The textile industry, which would like to meet the demand intensity quickly, did not take into account the environmental damage at the first stage. The deterioration of the balance of nature over time has mobilized local and international authorities. Apart from the aesthetic expectation, functional, sustainable products that leave less traces in the environment have begun to be expected from the system. Many studies have been carried out on behalf of carbon footprint and life cycle assessment studies. It is common for these evaluations not to be included in the calculations due to the limited information about textile auxiliaries, which is one of the most important inputs. Apart from emissions from transportation and energy, environmental hazards in the structure of products can be ignored. For this reason, an environmental assessment was made with the door-to-door limit using the data of a company producing textile auxiliary chemicals, SimaPro 8.5.0 software, IMPACT 2002+ method and ISO 14067: 2018 standard. In the study, 1 kg of softener acting on 62,5 kg of fabric was chosen as the functional unit. Emission values are affected by electrical energy consumed for small amounts of production, additional energy consumption processes such as flakers and supply stages. It has been observed that the amount used in the product is effective in the emission value, as well as the emission loads of the chemicals are important. It was concluded that nonionic softener A and cationic softener B in liquid form have less environmental impact than other softeners in the form of flakes. The trends overlap, although there are differences in software and standard results calculation. In the case that the transportation process is not included, the product did not change the order while making the results close to each other in the manual carbon footprint calculation. The transportation process, which was not included in the software, caused serious reductions and changes in the order, and it was seen that the weighting according to the physical form would not be correct. The fact that surfactants have a great impact on the life cycle result leads to more environmentally friendly raw material selection strategies for the manufacturer. Chemical preference criterias were created by obtaining primary data for textile manufacturers.