Özel eğitim meslek okullarındaki müzik eğitimi uygulamaları ve müzik öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunların değerlendirilmesi (Ege Bölgesi örneği)

Abstract

Bu araştırmada özel eğitim meslek okullarındaki müzik eğitimi uygulamaları ve müzik öğretmenlerinin karşılaştığı sorunların değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda özel eğitim meslek okullarında görev yapan müzik öğretmenleri ile görüşülmüştür. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma verileri, yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile elde edilmiştir. Görüşmeden elde edilen verilerin çözümlenmesinde içerik analizi yönteminden yararlanılmış olup, araştırma verileri kod ve temalara ayrılarak analiz edilmiştir. Elde edilen verilerin analizi sonucunda, müzik öğretmenlerinin lisans süreci ve sonrasında özel eğitim ile ilgili eğitim almadıkları ve birçoğunun daha önce özel gereksinimli bireyler ile çalışmadıkları görülmüştür. Müzik öğretmenlerinin, eğitim sürecinde en çok öğrencilerde görülen “davranış problemleri” ve “otizm” yetersizlik grubu ile güçlükler yaşadıkları belirlenmiştir. Müzik öğretmenlerinin, ders içi etkinlikleri öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarına yönelik düzenledikleri, buna rağmen öğrencileri derse eşit olarak dâhil etmekte güçlük çektikleri, çoğunlukla ritim ve koro çalışmaları yaptırdıkları, öğrencilerin ise müzik derslerine karşı ilgili oldukları tespit edilmiştir. Öğretmenlerin veliler ile herhangi bir sorun yaşamadıkları, bununla birlikte müzik eğitimi kapsamında iletişim ve iş birliğinin istenilen düzeyde gerçekleşemediği sonucuna ulaşılmıştır. Müzik öğretmenlerinin, çalıştıkları kurumda çoğunlukla donanımlı bir müzik sınıfına sahip olmamalarına rağmen, genel olarak okul idaresini destekleyici buldukları tespit edilmiştir. Müzik öğretmenlerinin, müzik dersi sürecinde en çok “gösterip yaptırma” yöntemi ve “Orff-Schulwerk” yaklaşımından yararlandıkları görülmüştür. Bunlarla birlikte müzik ders kitabının, Özel Eğitim Meslek Okulu müzik dersi kazanımlarının ve Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP)uygulamasının müzik dersleri açısından etkili ve yeterli olmadığı tespit edilmiştir. Pandemi döneminde uygulanan uzaktan eğitim sürecinde ise cihaz eksikliği, internet altyapısının yetersiz olması vb. nedenlerden dolayı öğrenci katılımının oldukça düşük olduğu, bu nedenle sürecin eğitsel açıdan yeterli olmadığı görülmüştür. Bu nedenle çevrimiçi eğitimin özel eğitim okullarında yeterli ölçüde uygulanabilir olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca, araştırmada müzik öğretmenlerinin özel eğitim alanına ilişkin beklentilerine yer verilmiştir. Araştırmanın sonunda, elde edilen sonuçlara yönelik önerilerde bulunulmuştur.

In this study, it is aimed to evaluate the music education practices in Special Education Vocational Schools and the problems faced by music teachers. In this context, music teachers working in Special Education Vocational Schools were interviewed. Qualitative research method was used in the research. The research data were obtained with the "semi-structured interview technique". The "content analysis method" was used in the analysis of the data obtained from the interview, and the research data were analyzed by dividing them into codes and themes. As a result of the analysis of the data obtained, it was seen that music teachers did not receive special education training during and after the undergraduate period, and most of them did not work with individuals with special needs before. It has been determined that music teachers have difficulties with the "behavioral problems" and "autism" disability group, which are mostly seen in students during the education process. It has been determined that music teachers organize in-class activities according to the interests and needs of the students, however, they have difficulties in including the students equally, they mostly have rhythm and chorus exercises, and the students are interested in music lessons. It was concluded that the teachers did not have any problems with the parents, however, communication and cooperation within the scope of music education could not be realized at the desired level. It has been determined that music teachers generally find the school administration supportive, although they do not have a well-equipped music classroom in the institution they work for. It has been observed that music teachers mostly use the "show and make" method and the Orff-Schulwerk approach in the music lesson process. In addition to these, it has been determined that the music course book, Special Education Vocational School music lesson acquisitions and Individualized Education Program (IEP) application are not effective and sufficient in terms of music lessons. In the distance education process applied during the pandemic period, it was seen that student participation was very low due to various reasons, the lack of devices, insufficient internet infrastructure, etc. and therefore the process was not sufficient in terms of education. For this reason, it has been determined that online education is not sufficiently applicable in special education schools. In addition, the expectations of music teachers in the field of special education were included in the study. At the end of the research, suggestions were made regarding the results obtained.