Pamuklu mamullerin ağartılmasında enzim kullanımı

Abstract

Günümüzde enzimlerin tekstil endüstrisinde kullanımı yaygınlaşmaktadır. Pamuk, yün, keten gibi doğal elyafın enzimler kullanılarak ekolojik yöntemlerle işlem görmesi önem kazanmaktadır. Doğal selüloz esaslı pamuk lifinin ön terbiyesinde çevreye zarar vermeyen, ılımlı şartlar altında kullanılabilen, uygulanması diğer kimyasallara oranla daha kolay ve sağlıklı olan enzim kullanımının artması doğaldır. Pamuklu tekstil mamullerinin ön terbiyesi esnasında tüketilen enerji ve su miktarının azaltılması ile atık su yükünün çevreye zarar vermeyecek standartlarda olması enzim kullanımının her adımda sağlanması ile mümkün olacaktır. Pamuklu tekstil mamullerinin enzimatik ağartması üzerine yapılan bu çalışmada enzimatik ağartmanın su ve enerji kullanımının yüksek olduğu hidrojen peroksit ağartmasının yerine uygulanıp uygulanamayacağı incelenmiştir. Lakkaz esaslı ve moderatör sistem içeren lakkaz esaslı enzimlerle yapılan denemeler sonucunda enzimatik işlem neticesinde beyazlık derecesinde artış görülmemiştir, aksine sararma tespit edilmiştir. Enzimatik işlemin, hidrojen peroksit ağartması öncesinde gerçekleştirilmesi durumunda hidrojen peroksit konsantrasyonunda azalma söz konusu olup olmadığı araştırılmış, elde edilen beyazlık dereceleri incelendiğinde enzimatik ön işlemin olumlu sonuç vermediği tespit edilmiştir. Saf enzim, iki farklı moderatör sistem ile oksijen ve ya ozon kullanılarak yapılan denemeler neticesinde ticari önem kazanacak beyazlık değeri elde edilememiştir. Elde edilen sonuçlar, deneylerde kullanılan enzimlerin ticari uygulama alanlarının farklı olması göz önünde bulundurularak değerlendirilmelidir. Enzim teknolojisinin hızla gelişmesi ile yeni ve farklı kökenli enzimler türetilmekte ve hatta kağıt sektöründe ümit vaat eden moderatör sistemlerin bu enzimlerle verimli uygun kombinasyonlarının tespit edilmesi gerekmektedir.

Enzymatic processes have been increasingly incorporated in textiles over the last years. It’s getting vital for natural materials such as cotton, wool, flax are processed by using enzymes which are more eco-friendly. As a matter of fact cotton fibers consisting of natural cellulose, are in an increasing trend of enzymatic pretreatment which provides ecologic processing under mild reaction conditions and easier handling when compared with other chemicals. Enzymes should be used in every step of pretreatment of cotton textiles in order to minimize energy and water consumption while keeping the effluent control within the tolerable standards. It is investigated whether enzymatic bleaching of cotton textiles could be replaced with hydrogen peroxide bleaching, which is a water and energy consuming step. Fungal laccase and LMS are experimented however, increase on whiteness degree is not observed, and in contrary samples became slightly yellower. So it’s examined if enzymatic processing applied before hydrogen peroxide bleaching could decrease the amount of hydrogen peroxide used during bleaching step. It’s apparent that pre-processing with laccase enzyme is unnecessary when whiteness results are evaluated. Pure enzyme with two mediator systems have been experimented in oxygen or ozone solutions, however commercially important whiteness degrees haven’t been observed. It should be considered that the commercial laccase enzyme products aimed for different purposes than bleaching cotton. Enzyme technology is developing astoundingly fast and new enzymes being generated. Moreover different combinations of mediator systems used in paper industry are inspiring so that appropriate combinations with the optimum new enzymes could be achieved for enzymatic bleaching of cotton textiles for further research