Mali saydamlığın bir boyutu olarak vergi şeffaflığına ilişkin meslek mensuplarının algıları: Bursa örneği

Abstract

Türkiye’de mali saydamlık konusu 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 7. maddesinde ele alınmış, ayrıca mali saydamlığın sağlanması bir amaç olarak ilk maddede belirtilmiştir. Bununla birlikte uygulamada mali saydamlığın daha çok kamu harcamaları ile ilgili olduğu yönünde bir düşünce vardır. Bu nedenle mali saydamlığın bir boyutu olan vergi şeffaflığı üzerinde yeterince durulmamıştır. Uluslararası literatürde de vergi şeffaflığı daha çok devletlerin vergisel bilgilerini çeşitli anlaşmalarla birbirleri ile paylaşmaları olarak ele alınmıştır. Bu ise vergisel şeffaflığın sadece bir boyutunu oluşturmaktadır. Türkiye’de vergi şeffaflığının artırılması için neler yapılması gerektiği bu tezin çıkış noktasını oluşturmaktadır. Tezde meslek mensuplarının vergi şeffaflığı konusundaki algılarının ele alınması ve Türkiye’deki vergi şeffaflığı düzeyinin ölçülmesi amaçlamıştır. Bu amaçla Bursa ilinde SMMM ve YMM’lerden 20 meslek mensubu ile görüşme yapılmıştır. Görüşmeler neticesinde vergi şeffaflık düzeyinin 10 üzerinden 5,09 olduğu (orta seviyede) görülmüştür. Devletin vergisel şeffaflığının 5,83 ortalama puan ile “orta” seviyede olduğu; mükellefin vergisel şeffaflığının ise 4,58 ortalama puan ile “düşük” seviyede olduğu gözlemlenmiştir.

In Türkiye, the issue of fiscal transparency is addressed in Article 7 of the Public Financial Management and Control Law No. 5018, and ensuring fiscal transparency is stated as an aim in the first article. However, in practice, there is an opinion that fiscal transparency is mostly related to public expenditures. Therefore, tax transparency, which is a dimension of fiscal transparency, has not been sufficiently emphasized. In the international literature, tax transparency is mostly considered as states sharing their tax information with each other through various agreements. This constitutes only one dimension of tax transparency. The starting point of this thesis is what should be done to increase tax transparency in Türkiye. In this thesis, it is aimed to examine the perceptions of certified public accountants on tax transparency and to measure the level of tax transparency in Türkiye. For this purpose, interviews were conducted with 20 professional members from in Bursa province. According to the findings of the interviews, the level of tax transparency was 5.09 out of 10 (medium). The government’s tax transparency was rated as “medium” with an average score of 5.83, while the taxpayer’s tax transparency was rated as “low” with an average score of 4.58.