Bourdieu perspektifiyle tesettür modasındaki sınıfsal ilişkilerin incelenmesi: Instagram örneği

Abstract

Bu çalışmada Bourdieu’nun sınıf habitusu, beğeni, alan kavramları kullanılarak Instagram’daki tesettür modası alanı mütedeyyin moda fenomenleri ve onların takipçileri çerçevesinde incelenmiştir. Tesettür modasının muhafazakâr kadınlar için sınıfsal pozisyonları belirlemedeki rolünü, Instagram’ın tesettür modasına etkisini ve tesettür modası alanında muhafazakar kadınların fenomen ve takipçi olarak ayrılmasının sınıf habituslarında bir ayrım yaratıp yaratmadığını anlamak amaçlanmıştır. Araştırmada derinlemesine birebir görüşme tekniği kullanılarak4’ü mütedeyyin moda fenomeni, 22’si çeşitli mütedeyyin moda fenomenlerinin takipçisi olan kadınlar olmak üzere 26 katılımcı ile görüşülmüştür. Beğenilerin sınıf habitusunun göstergesi ve beğenilerin en görünür olduğu alanlardan birinin moda olduğu kabulünden hareketle Instagram’daki tesettür modasının incelendiği bu çalışmada tesettür modasına uyum sağlamanın katılımcılar için toplum tarafından kabul edilmekle, saygı görmekle ilişkilendirildiği aynı zamanda statü ve sınıf atlamada önemli bir araç olarak görüldüğü tespit edilmiştir. Öte yandan Instagram’da tesettür modası alanında fenomen konumda olmak moda olanı belirleyici bir etkiye sahip olmak anlamına geldiği gibi fenomen ve takipçiler benzer sınıf habitusuna sahip olsalar dahi aralarında bir farklılaşma yaratmaktadır. Çünkü Instagram mütedeyyin moda fenomenlerine beğenilerini meşrulaştıracak bir sembolik sermaye sağlamaktadır. Fenomenlerin takipçi sayısı yani tesettür modası alanındaki konumu yükseldikçe takipçileriyle yaşam tarzındaki benzerliklerin azaldığı böylece sınıf habituslarının farklılaştığı görülmüştür. Neticede mütedeyyin moda fenomenliği muhafazakâr orta-üst sınıf içerisindeki yeni bir fraksiyon olarak değerlendirilmeye açıktır.

In this study, the concepts of Bourdieu’s class habitus, taste and field are used to examine the field of hijab fashion on Instagram, focusing on conservative fashion infleuncers and their followers. The aim is to understand the role of hijab fashion in determining the class positions of conservative women, the influence of Instagram on hijab fashion and whether the distinction between conservative women in the field of hijab fashion as influencers and followers creates a differentiation in their class habitus. The study employed an in-depth one-on-one interview technique and a total of 26 participants were interviewed, including 4 conservative fashion influencers and 22 women who were followers of various conservative fashion influencers. Based on the assumption that likes are indicators of class habitus and that fashion is one of the most visible areas where likes are expressed, this study examines hijab fashion on Instagram. It was found that conforming to hijab fashion was associated with being accepted and respected by society for the the participants, and it was also seen as an important tool for achieving status and upward mobility. On the other hand, being a fashion influencer in the field of hijab fashion on Instagram implies having a determining infleunce on what is considered fashionable, and it creates a differentiation even among influencers and followers who have similar class habitus. This is because Instagram provides symbolic capital that legitimizes infleuncers’ likes. As the number of followers, i.e., the position in the field of hijab fashion, increases, the similarities in lifestyle among infleuncers and their followers decrease, and thus their class habitus becomes differentiated. Ultimately, being a conservative fashion influencer can be considered as a new fraction within the conservative upper-middle class.