Türk hukukunda uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak arabuluculuk-tahkim (Med-Arb) usulünün değerlendirilmesi

Abstract

Birçok nedenle sayısı hızla artan uyuşmazlıklar ile buna bağlı olarak yükselen dava sayısı ve onarıcı adalet anlayışının toplumda kabul edilmesi alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin son yıllarda Türk mevzuatına dahil olmasına sebep olmuştur. Bu yöntemler zamanla çeşitlenmiş ve bazıları kendi içerisinde kaynaşarak yeni karma uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin oluşmasını sağlamıştır. Türk hukukunda müstakil düzenlemeleri bulunan arabuluculuk ve tahkim yöntemleri yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Bununla beraber son dönemde Dünya uygulaması ve Türkiye’de arabuluculuk ve tahkim yöntemlerinin ardışık şekilde kullanıldığı hibrit uyuşmazlık çözüm yöntemi olan arabuluculuk-tahkim (mediation-arbitration/med-arb) usulü uyuşmazlıkların çözümünde tercih edilmeye başlanmıştır. Bu çalışmanın amacı; alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak arabuluculuk ve tahkimi ayrı ayrı incelemek, karşılaştırmak ve yeni uygulanan arabuluculuk-tahkim (Med-Arb) usulünün sistematik şekilde ortaya konulmasını sağlamaktır. Bu sebeple tez üç bölüm olarak planlanmış ve arşiv araştırması yöntemiyle oluşturulmuştur. Türkiye’nin ticari ve finans alanında kendisine çizdiği vizyon ile beraber uyuşmazlık çözümüne yönelik kurum ve kuruluşlar oluşmuş ve etkin bir şekilde faaliyet göstermektedirler. İstanbul Tahkim Merkezi (ISTAC) ve İstanbul Ticaret Odası Tahkim Merkezi (İTOTAM), med-arb usulüne yönelik kuralları oluşturup, yürürlüğe alması ile med-arb usulü Türk hukukunda yerini almıştır. Med-arb usulünün karma yapısı, arabuluculuk ve tahkim yöntemlerinin faydalı özelliklerini almasını sağlamıştır. Bu sebeple özelikle ticari uyuşmazlıkların daha kısa sürede ve en az maliyetle çözülmesine önemli katkılar sunacağı sonucuna ulaşılmıştır.

The rapidly increasing number of disputes for many reasons, the increasing number of lawsuits and the acceptance of the restorative justice approach in society have led to the inclusion of alternative dispute resolution methods in Turkish legislation in recent years. These methods have diversified over time and some of them have fused within themselves, leading to the formation of new mixed dispute resolution methods. Mediation and arbitration methods, which have separate regulations in Turkish law, are widely used. However, mediation-arbitration (mediation-arbitration/med-arb), which is a hybrid dispute resolution method in which mediation and arbitration methods are used consecutively, has recently started to be preferred in the resolution of disputes in the world and in Turkey. The purpose of this study is to examine and compare mediation and arbitration as dispute resolution methods separately and to provide a systematic presentation of the newly implemented mediation-arbitration (Med-Arb) procedure. In this reason, this thesis was planned in three chapters and is based on archival research. With the vision that our country has drawn for itself in the field of trade and finance, institutions and organizations for dispute resolution have been established and are operating effectively. The Istanbul Arbitration Center (ISTAC) and the Istanbul Chamber of Commerce Arbitration Center (ITOTAM) have established and enacted the rules for the med-arb procedure, and the med-arb procedure has taken its place in Turkish law. The mixed structure of the med-arb procedure has enabled it to acquire the beneficial features of mediation and arbitration methods. For this reason, it has been concluded that it will make significant contributions to resolving disputes, especially commercial ones, in a shorter time and at the least cost.