Tanzimat edebiyatının din anlayışında Şinasi örneği

Abstract

Bu çalışmada, Osmanlı Batılılaşmasının en mühim dönüm noktası olan Tanzimat devrinin siyasi, kültürel ve edebi gelişmelerinden Şinasi'nin ne şekilde etkilendiği ve nasıl bir din anlayışı olduğu araştırılmaya çalışıldı. Tanzimat dönemi Osmanlı ve devamında Türk modernleşme tarihinin en önemli dönemidir. Ayrıca, geleneğin ve dinin ilk defa sorgulanmaya başlandığı ve Batı düşüncesinin Aydınlanma, Rasyonalizm, Pozitivizm gibi önemli hususiyetlerinin anlaşılma ve tartışılmaya çalışıldığı bir devirdir. Bu hareketli dönemde Şinasi, yer yer tartışmanın en hararetli alanlarında yer yer de kendi münzevi köşesinde bulunarak devrin aydının zihnini kurcalayan sorular ve sorunlarla meşgul olmuş ve elinden geldiğince söz konusu problemlere cevap aramıştır. Şinasi yaşadığı çağın batılaşma problemlerine dair görüşlerini bütün ömrü boyunca gösterdiği titizliğin en açık bir şekilde görüldüğü yazılarında ve şiirlerinde tartışmıştır. Tüm bu yazılarının ve şiirlerinin neticesinde işaret ettiği yer dogmalara ve geleneğe değil akla önem veren bir rejim ve değer bakımından dinin de üzerinde kabul edilecek bir akıl ve sistemle yönetilen toplumdur.

In this study, it is tried to understand how the cultural and political developments of Tanzimat period which was the principal turning point of Ottoman Westernization affected on Şinasi and his conception of religion. Tanzimat the most important period of not only the Ottoman state but also Turkey’s modernization. However, in this period, for the first time traditon and religion and Rationalism, Enlightenment, Positivism were debated and tried to be conceived. Şinasi, like Ziya Paşa and Namık Kemal, is one of the most important writers of 19th century. He has known as the frontier of the enlightenment philosophy in Ottoman Westernization. Şinasi during dramatic Tanzimat period, tried to understand the developments and resolve problems of his time. He discussed the most popular notions such as “reason”, “enligtenment philosophy”, “positivism” “secularism” and “religion” in his poems and articles. Consequently, Şinasi all of his works, defended his liberal opinions, secularism and a regime which based upon enlightenment reason.