Hicri II. Asırda siyaset-tefsir ilişkisi

Abstract

Tez, giriş, üç ana bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş bölümünde, araştırmada incelenen sorun, bu sorunu çözmek için kullanılan yöntem ve araştırmada yararlanılan kaynaklar genel olarak tanıtılmıştır. Birinci Bölüm’de, Siyâset’in Anlamı, Gayesi ve Çeşitleri başlığı altında, siyâsetin tanımı, konusu, gâyesi ve çeşitleri incelenmiştir. Yine aynı başlık altında Hicrî II. asırda iktidarı paylaşmış olan iki büyük devlet Emevîler ve Abbâsîlerdeki siyâset algıları üzerinde durulmuştur. Ayrıca Birinci Bölüm’de Tefsir’in anlamı ve belli başlı Tefsir ekolleri ile siyâset ve bilim arasındaki ilişki incelenmiştir. İkinci Bölüm’de, Hicrî II. asırda siyâsetin ve İslâmî ilimlerin durumu genel olarak incelenmiştir. Burada ayrıca siyâsî-itikâdî akımların ortaya çıkış sebeplerine ve bu asırdaki akımların kısa tanıtımına yer verilmiştir. Üçüncü Bölüm’de, Siyâset ve Tefsir arasındaki ilişki ele alınmıştır. Bu bölümde temel olarak üç ana başlık vardır. Birinci başlık Siyâset-Tefsir İlişkisinin Sebepleri olup bu başlık altında Hicrî II. asırda siyâset kurumuyla Tefsir ilmi ve müfessirler arasında meydana gelen ilişkilerin sebepleri ele alınmıştır. İlişkinin Çeşitleri şeklindeki ikinci başlık altında siyâsetçilerin Tefsir faaliyetlerine, Kur'ân’a ve müfessirlere yaklaşımları, onlarla ilişkileri; müfessirlerin siyâsi iradeye sahip kişilerle kurdukları ilişkiler ve bu ilişkilerin çeşitleri ve müfessirlerin kendi mezheplerini merkeze alarak yaptıkları Kur'ân yorumları incelenmiştir. İlişkinin Sonuçları şeklindeki son başlık altında ise Hicrî II. asırda Siyâsetle Tefsir arasında meydana gelen ilişkilerin topluma yansıyan sonuçları olumlu ve olumsuz şeklinde gruplandırılarak incelenmiştir. Sonuç kısmında da, araştırmamızda vardığımız sonuçlar genel hatlarıyla zikredilmiştir. Çalışmada yararlandığımız kaynakların sıralanmasıyla da teze son verilmiştir.

The thesis is composed of an introduction, three main parts and a result. In the introduction, the problem that examined in the study, the method which used to solve this problem and the bibliographical sources that benefitted in the study are generally presented. In the Part One, under the title of Meaning of Siyâsa, Its Aim an Parts, the definition of siyâsa, its subject, aim and parts are examined. Under the same title, it’s dwelled upon the political perceptions of the two great states (i.e. Umayyads and Abbasids) that shared the power in the second century of Hijra. Besides, in the Part One the definition of Tafseer, main schools on Tafseer and the relation between Siyâsa and Tafseer are examined. In the Part Two, the situation of Siyâsa and Islamic sciences are generally examined. In addition, the reasons of appearing of some political and creedal sects and a short introduction of them are given place here. In the Part Three, the relation between Siyâsa and Tafseer is taken up. There are three main titles in this part. The first one is The Reasons of The Relation Between Siyâsa and Tafseer. Under this title, the reasons of relations between siyâsa as an establishment and Tafseer, as well as mufassirun (Qur’anic interpretators) are examined. Under the second title named as The Sorts of The Relation, approaches of politicians to the interpretation activities, to The Qur’an and interpretators, relations between them; Qur’anic interpretations of the interpretators using their self-sectarian opinions are examined. Under the last title named as The Conclusions of The Relation, the conclusions of the relations between Siyâsa and Tafseer that reflected to the society in the Second Century of Hijra are examined by classifying as positive and negative. It is mentioned in the Part Result, the results which we reached in the study. We ended the study with listing of the sources that we used in the study.