Osmanlı modernleşmesi bağlamında kadın algısı (Demet ve Genç Kadın dergileri örneğinde)

Abstract

Bu çalışma, Osmanlı modernleşmesi ile değişen kadın algısını, Demet ve Genç Kadın dergilerindeki söylemden hareketle çözümlemeyi hedeflemektedir. Çalışmada eleştirel söylem analizi yöntemi kullanılarak söylemin eril ve ideolojik göndermelerinin deşifre edilmesi amaçlanmaktadır. 1908-1919 sürecindeki mevcut kadınlık algısını yerleşik toplumsal cinsiyet rolleri üzerinden tanımlamayı hedefleyen çalışma, salt kadınlık bilgisine ulaşmakla kalmayıp mevcut bilgiyi güç- söylem ilişkisi bağlamında ele almaktadır. Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm politik ve entelektüel bir kuram olarak feminizm; feminizm kavramı, feminizmin tarihsel seyri ve feminist yaklaşımlar/çatışan feminizmler alt başlıklarını içermektedir. İkinci bölümde Osmanlı Kadın Hareketi; Tanzimat ve II. Meşrutiyet dönemi olarak ele alınmakta, dönemin fikir akımlarında kadınlık algısına da yer verilerek mevcut fikirlerin kadına yaklaşımı "makbul kadın", "yeni kadın", "milli kadın" söylemleri ekseninde incelenmektedir. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise Demet ve Genç Kadın dergilerindeki makaleler kadın-annelik, kadın-moda, kadın-eğitim, kadın-ahlak, kadın-terakki, kadın-modernleşme başlıkları altında eleştirel söylem çözümlemesi yöntemi ile incelenmektedir.

This study aims to portray the changing perception of women with the Ottoman modernization with the movement from the discourse of the Demet and Genç Kadın magazines. For this purpose, the masculine and ideological sentiments of the discourse are deciphered by using the method of critical discourse analysis in the study. The study, which aims to define the present perception of femininity in the period of 1908-1919 through the established gender roles, not only achieves the knowledge femininity but also considers the current knowledge in the context of power-discourse relation. The study consists of three main parts. The first part feminism as a political and intellectual theory; the concept of feminism, the history of feminism and the heading of conflicting feminisms. The second part is Ottoman women's movement; Tanzimat and II. Constitutional Period it is handled as and the perception of femininity is also included in the currents of ideas. The approach of the present ideas to women is tried to be examined with the motives of "acceptable women", "new women", "national women". In the third chapter, which contains the original part of the work, the articles in the Demet and Genç Kadın magazines are analyzed by the method of critical discourse analysis under the titles of woman-motherhood, woman-fashion, woman-education, woman-morality, woman-progression and woman-modernization.