İç göç ve aile bağlamında kadınların iyi oluş ve dayanıklılığı

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı; kültürleşme ve uyum sürecinde dezavantajlı bir konumda olan göçmen kadınların yeni çevreye uyumunu psikolojik açıdan ele almaktır. Bu amaç doğrultusunda, göç süreci ve kültürleşme, benlik kurguları ve ailenin psikolojik işlevselliği ile kadının iyi oluş ve dayanıklılığı arasındaki doğrudan ve dolaylı ilişkiler incelenmektetir. Beklenen ilişkileri oluştururken, iç göç bağlamı için Berry'nin (1997) Kültürleşme Kuramı, aile bağlamı için ise Kağıtçıbaşı'nın (2012) Aile Değişim Modeli ile Gülerce'nin (2007) Dönüşümsel Aile Modeli'nden yararlanılmıştır. Psikolojik uyum; öznel (yaşam doyumu, olumlu ve olumsuz yaşantılar) ve psikolojik iyi oluş ile psikolojik sağlamlık kavramları ile tanımlanmıştır. Araştırmanın örneklemini Bursa, Ankara ve İstanbul illerine Türkiye'nin herhangi bir diğer ilinden, iç göç yoluyla gelen ve en az bir yıldır bu illerden birinde yaşamakta olan, toplam 215 göçmen kadın oluşturmaktadır. Veriler kartopu örnekleme yöntemi kullanılarak gönüllü göçmen kadınlardan elde edilmiştir. Veri toplama sürecinde katılımcılardan demografik bilgi formu ve yedi ölçekten oluşan bir anket formunu doldurmaları istenmiştir. Araştırmanın bulguları beklentilerimize uygun olarak, göçmen kadının psikolojik uyumunun iç göç (sosyo-ekonomik konum, göç kararı, göçe dair beklentiler, kültürel mesafe, kültürleşme stratejileri, sosyal destek) ve aile bağlamıyla (benlik kurguları ve ailenin psikolojik işlevselliği) yakından ilişkili olduğunu göstermektedir. Regresyon ve aracı analiz sonuçları göçmen kadının psikolojik uyumuna; göç ve kültürleşme değişkenleri ile benlik kurgularının hem doğrudan hem de dolaylı, ailenin psikolojik işlevselliğinin ise sadece dolaylı olarak etkilerini göstermektedir. Buna göre; yüksek sosyo-ekonomik konumun, isteyerek göç etmenin, göçe dair beklentilerin gerçekleşmesinin, iki kültür arasındaki farkın olumlu olarak algılanmasının, bütünleşme stratejisinin, özerk-ilişkisel benlik kurgusunun ve sosyal desteğin (arkadaş, komşu ve sosyal aktivitelerden sağlanan sosyal destek) göçmen kadının psikolojik uyumu açısından koruyucu; marjinalleşme ve ayrılma stratejisi ile özerk benlik kurgusunun ise birer risk faktörü olarak işlev sergilediği söylenebilmektedir. Bu bulgular, göçmen kadının ruh sağlığının hem göç öncesi hem de göç sırasındaki süreçlerden etkilenebileceği şeklinde yorumlanarak, çalışmanın katkısı ve sınırlılıkları tartışılmıştır.

The main purpose of this study is to understand immigrant women's psychological adaptation to new environment who are a disadvantaged group for acculturation and adaptation. This study analyses direct and indirect relationships between migration processes, acculturation, self-construals, families' psychological functioning and women's psychological functioning. In this regard, in order to explain internal migration Berry's (1997) Acculturation Theory is used, and for explaining family context Kagıtçıbaşı's (2012) Model of Family Change and Gulerce's Transformational Family Models are used. Psychological adaptation is defined as subjective well-being (life satisfaction, negative and positive expereinces), psychological well-being, and resilience. The participants are 215 women who currently live in Bursa, Ankara, and Istanbul and migrated at least one year earlier to these cosmopolitan cities from an another city of Turkey . Snowball sampling is used to collect data, and all participants attended the study voluntarily. They filled out a demographics form and a group of scales. Results are show that, migrated women's psychological adaptation is related with internal migration process (socio-economic status, migration decision, expectation, cultural distance, acculturation strategies, social support) and family context (self-construals and families' psychological functioning) as we predicted. Regression was applied to examine these correlational results and show that there is a bunch of meaningful direct and indirect relationships between migration, constructs of acculturation, self-construal and migrated women's psychological adaptation. Whereas, there is only indirect relationship found between family's psychological functioning and psychological adaptation. According to this; the high socio-economic status, the willingness to migrate, the realization of the expectations of the migrants, the perception of the difference between the two cultures positively, the integration strategy, the autonomous-relational self-expression and social support (social support provided by friends, neighbors and social activities) became clear protectors; whereas marginalization and separation strategies and autonomous self-construal function as risk factors for women's psychological adaptation. These findings have been discussed in terms of the contribution and limitations of the study by interpreting that the mental health of migrant women can be affected both by pre-migration and migration processes.