Transfer fiyatlamasının bölümlere göre raporlamadaki etkisi

Abstract

Rekabet koşullarının acımasızlaştığı günümüzde, işletmeler öncelikle mevcut konumlarını koruyabilmek daha sonrasında ise pazar paylarını artırmak için ciddi mücadele vermektedirler. Bunun için işletmelerinin faaliyetlerini daha iyi yönetebilmesi, büyüklükleri ve hacimleri artan işletmelerin, zor pazar koşullarında varlıklarını koruyabilmeleri ve kendilerini iyi analiz edebilmeleri için bölümlerinin iyi anlaşılabilmesi gerekir. Çünkü bir işletme bölümlerden oluşmaktadır ve eğer bölümler anlaşılırsa işletmenin kendisi anlaşılabilir. İşletmenin gelişme olanakları, gelecekle ilgili beklentileri bölümlere göre farklılık gösterebilmektedir. Bölümlerden oluşan bu işletmeler sadece tek bir raporla geleceğe yönelik beklentilerini ve işletmenin riskini saptayamazlar. Bu aşamada bölümlere göre raporlama büyük önem taşımaktadır.Bölümlere ayrılmış işletmelerde, bölümler arası mal ve hizmet transferlerinde uygulanacak transfer fiyatlama politikası üzerinde ise önemle durulması gerekmektedir.Bu çerçevede ele alınan çalışmada konu teorik olarak ele alınmış, sonrasında otomotiv sektöründeki bir üretim işletmesinde uygulaması yapılmıştır. Çalışmanın teorik kısmında sorumluluk muhasebesi, transfer fiyatlaması ile bölümlere göre raporlama konuları ayrıntılı olarak incelenmiştir. Uygulama kısmında ise, bir otomotiv işletmesindeki bölümlere göre raporlamada kullanılan transfer fiyatlaması yöntemlerinin etkisi incelenmiştir. Sonuç olarak, incelenen işletmenin mevcut transfer fiyatlaması politikasının, işletme bir bütün olarak değerlendirildiğinde etkin olmamasına rağmen, bölümlere göre raporlama yapıldığında, bölüm yöneticilerinin başarıları açısından değerlendirilmesinde uygulanan yöntemlere göre farklı sonuçlar elde edildiği gözlenmiştir. Transfer fiyatının belirlenmesi yöneticilerin başarısını etkilediğinden bölüm yöneticileri tarafından bölümsel raporlamada transfer fiyatının belirlenmesindeki yöntemler büyük önem taşımaktadır.

Nowadays, where the hard and relentless conditions of competition, companies are working on to hold and save their present situation before trying to increase their shore in the market. So, companies are organized according to decentralized management approach to pursue their activities more properly. For holding and saving their situation, and analyzing themselves their segments have to be understood. Because, a company consists of segments and if the segments can be understood, the company can be easily understood. Improvement opportunities and expectations are changing from segment to segment. The companies consist of segments can not estimate the expectations and risk of the companies by using just one report. So that, segment reporting is so important.In the companies consists of segments, the policy of transfer pricing, which will be applied in transfers of goods and services between the segments has to be founded.In this study, the subject is theoretically approached and discussed, then applied to the company in automotive sector. In the theoretical part of the study, responsibility accounting, transfer pricing and segment reporting are analyzed and in the practical example, the importance of transfer pricing methods on the segment reports of the company in automotive sector is analyzed. As a results, it is observed that: the transfer pricing model is not important when the company is analyzed as a whole but when the company is analyzed according to the its segments, the transfer pricing model which is applied takes importance because the performance of the segments managers is changed according to the transfer pricing method applied. That?s why, segments managers are giving importance the transfer pricing models.