Bursa ilinde 1-16 yaş çocuklarda demir eksikliği, demir eksikliği anemisi ve çinko eksikliği prevalansı

Abstract

1) Bursa ilinde sosyoekonomik düzeyi düşük bölgede yaşayan 1-16 yaşarasındaki çocuklarda demir eksikliği (DE), demir eksikliği anemisi (DEA) ve çinko eksikliği prevalansının saptanması.2) Beslenme alışkanlığı ile aile eğitim düzeyinin demir eksikliği anemisi ve çinko eksikliği gelişimine etkilerinin araştırılması Gereç ve Yöntem: Bu çalışma Bursa ilinde sosyoekonomik düzeyi düşük bölgede hizmet veren 3 farklı sağlık ocağına Mart 2003-Mayıs 2004 tarihleri arasında başvuran, yaşları 1-16 yaş arasında değişen 500 sağlıklı olguda yapıldı. Olgularda başvuru yakınmaları ve fizik bakı ile enfeksiyon ve kronik hastalık olmadığı saptandı. Çalışmaya alınan çocuklar yaş gruplarına göre 1-1.9 yaş, 2 yaş-5.9 yaş, 6 yaş-10.9 yaş ve 11- 16 yaş üzeri olmak üzere dört gruba ayrılarak incelendi. Tüm olgularda tam kan sayımı, serum demir(µg/dl), demir bağlama (µg/dl), ferritin (ng/ml), transferrin saturasyonu (%),saç çinko düzeyi (µg/g) araştırıldı. Beslenme ve aile eğitim düzeyini araştırmak için kategorik anket sorgulaması yapıldı. Çalışmamızda anemi,DE, DEA'si III.National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES III) kriterlerine göre araştırıldı. Anemi saptanan çocuklarda talasemi minor ve DEA'ni ayırmak için Mentzer endeksi kullanıldı. Çinko eksikliği için saç çinkosunun <70 µg/g altında olması eşik değer olarak alındı.Bulgular ve Sonuç: Olgularımız 247'si (%49) erkek, 253 (%51) kızdı veortalama yaş 7,4±3,9 yaş idi. NHANES III kriterlerine göre değerlendirildiğinde; anemi görülme prevalansı %31 (n=155) idi ve gruplar arası dağılım; grup1 : % 40, grup 2 :%28, grup 3 :%28, grup 4:%35 olarakbulundu. Anemi görülme sıklığı grup 1 ve 4'de diğer gruplara göre anlamlı olarak yüksek bulundu (p<0,05). DE, 500 olgunun %12'sinde (n=61), DEAise %7,4 (n=37) saptandı. DEA'ni saptamada sensitivite ve spesifitesi en yüksek kriter serum ferritin düzeyi bulundu. Talasemi minor, 500 olgunun 18'inde (%3,6) saptandı.Çinko eksikliği prevalansı %57 (n=287/500) olarak bulundu. Çinko eksikliği açısından anemik olan ve olmayan olgular arasında anlamlı fark saptanmadı(p>0,05). Hemoglobin değeri ile saç çinko düzeyleri arasında korelasyon bulunmadı (r=0,68;p>0,05). Saç çinko düzeyinin yaşla birlikte arttığı görüldü.Cinsiyete göre incelendiğinde ise kızlarda her yaş grubunda düzeylerin anlamlı olarak düşük olduğu saptandı (p<0,05).Çinko eksikliği ve DEA olan olgularımızda anlamlı olarak et tüketiminin az,süt tüketiminin fazla olduğu bulundu (p<0,05,p<0,05). Anemik grupta anlamlı olarak anne eğitim düzeyi daha düşük saptandı (p<0,05).Sonuç olarak demir eksikliği, demir eksikliği anemisi ve çinko eksikliğiülkemiz için hala önemli bir sağlık problemidir. Bu problemin düzeltilmesi için,ülkemizin sosyoekonomik koşullarının düzeltilmesi, yaygın olarak kullanılan kitle iletişim araçları kullanılarak ailelere yönelik eğitim programlarının yapılmasında fayda vardır. Çocukların beslenmesinde ve eğitiminde önemli role sahip olan annelerin eğitim düzeylerinin yükseltilmesi gerekmektedir.Özelikle süt çocukluğu döneminde demir eksiliği ve çinko eksikliğinin erkentanısı ve tedavisi ile önlenmesi, çocukların sağlıklı bir şekilde büyüme ve gelişmelerini sağlayacaktır.

1) To determine iron deficiency (ID), iron deficiency anemia (IDA) and zincdeficiency prevalence in 1-16 age children who are living in a region withlow socioeconomic level, in Bursa.2) To investigate, the effects of nutritional habits and familiar educationlevel to develop iron deficiency anemia and zinc deficiency.Material and methods: This study is performed in 3 different local hospitalwhich attend in a low socioeconomic region, in 500 healthy subjects agedbetween 1-16 years who were admitted between 2003 March-2004 May. Insubjects, no chronic disease and infection were determined with presentingcomplaints and phsical examination. Children who were included in the studywere divided into 4 groups according to age groups 1-1,9 years, 2-5,9 years,6-10,9 years and 11-16 years. In all subjects; complet blood count, serumiron (µg/dl), total iron binding capacity (µg/dl), ferritin (ng/ml), transferinsaturation (%), hair zinc level (µg/g) were evaluated. To investigate nutritionand familiar education level, categorical questionnaire was used. In ourstudy; anemia, IDA and ID was investigated according to III.National Healthand Nutrition Examination Survey (NHANES III) criteria. In children who weredetermined as anemic, Mentzer Index was used to diferentiate talassemiaminor and IDA. The value of hair zinc <70 µg/g is considered threshold valvefor zinc deficiency.Results and Conclusion : There were 247 males (49 %), 253 females(51 %). The mean age was 7,4±3,9 years. When we evaluate according toNHANES III criteria; the prevelance of anemia was %31 (n=155) andiintergroups distribution was found; group 1:%40, group 2:%28, group 3:%28and group 4: %35. In group 1 and 4 anemia frequency was significientlyhigher than other groups (p<0,05). ID was determined in %12 of 500 cases(n=61), IDA was determined in %7,4 of 500 cases (n=37). In determining IDAthe criterion which had the highest specifity and sensitivity was serum ferritinlevel. Talassemia minor was found in 18 of 500 cases (3,6 %).Zinc deficiency prevalence was %57 (n=287/500). Considering zincdeficiency, there were no significiant defference between anemic and non-anemic cases (p>0,05). There was no corelation between hemoglobin valvesand hair zinc levels (r=0,68;p>0-05). We observed that hair zinc levelincreased with age. When we evaluate according to gender, we found that inevery age group zinc level is significantly lower in girls (p<0,05).In our Zinc deficiency and IDA cases, meat consumption wassignificiantly low and milk consumption was high (p<0,05;p<0,05). In anemicgroup, we determined that mother's education level was significiantly low(p<0,05).In conclusion; iron deficiency, iron deficiency anemia and zincdeficiency are stil an important health problem. For solving this problem; thesocioeconomic conditions of our country must be improve, communicationobjects which are used for society should make educational programies forfamilies. Mothers that have an important role in children's nutrition andeducation must be better educated. Especially in infancy period, earlydiagnose and treatment of iron deficiency and zinc deficiency and, so makingmeasure about these diseases will improve children's development andgrowing.