B 230 no'lu Mahkeme Siciline göre 1789-1790 yıllarında Bursa

Abstract

Osmanlı Devleti’nin tüm kurumlarının araştırılması ve insanlığın hizmetine sunulması bir ihtiyaç halini almıştır. Böylesi çalışmalarda ilk müracaat edilecek kaynaklardan biri de mahkeme sicilleridir. Bu siciller bölge insanları arasındaki dinî, ticarî, iktisadî, sosyal ve hukukî ilişkileri gösteren belgelerdir. Bu tez, B 230 nolu Bursa Mahkeme Sicili’ni esas alarak Bursa’nın 1789-1790 yıllarındaki durumunu ele almaktadır. Üç bölümden oluşan tezin birinci bölümünde Bursa ve Osmanlı Devleti’nin o dönemdeki yapısı hakkında kısaca bilgi verilmiş, incelenen B 230 nolu sicil kaydındaki belgelerin içeriğine göre konuyla ilgili eserlerden de istifade edilerek Osmanlı’ya başkentlik yapmış Bursa’nın özellikle sosyal hayatı ele alınmıştır. Belgeler, o dönemle ilgili önyargıya dayalı bazı kabulleri de çürüten önemli ve ilginç bilgiler içermekte, günümüzün tartışmalı bazı konularına ışık tutmaktadır. Buna göre Osmanlı kadını erkek esareti altında, eve hapsedilmiş, ekonomik özgürlüğü olmayan haklarını bilmeyen biri değildir. O, alım-satım yapan, hakkını arayan, gerektiğinde evliliği sona erdirici girişimlerde bulunan biridir. Yine bu sosyal hayat içinde müslim ve gayrimüslim unsurların bütün farklılıklarına rağmen varolan ve devam eden ticari ve kültürel ilişkilerini görüyoruz. İkinci bölümde ise belgeler, defterdeki sırası gözetilerek isimlendirilmiştir. Bu bölümde ayrıca bir indeks çalışması yer almaktadır. B 230 numaralı Bursa Mahkeme Sicili’nin latinizesi tezin son bölümünü oluşturmaktadır. Bu çalışma, benzerleri gibi bundan sonra yapılacak olan araştırmalara kolaylık sağlaması, güvenilir yeni veriler ve malzemeler sunması bakımından önem taşımaktadır.

It is feel the need for searched all associations of Otoman and present to humanity service. Sharia Records are the first reference place of in these types of studies. Sharia record which is very important part of the Ottoman Archieves takes the priority for Otoman studies .Sharia records is the documents contain information about legal, religious, economical, commercial and social realtions in a certain place. This work deals with the social life in Bursa between 1789-1790 according to Bursa Sharia Records number B 230. The tesis consist of three chapters. The first chapter gives knowledges about Otto man State and Bursa from the conquest to 1790 and is enriched with the information derived from the court records in question. Under the lights of the records it is understood that Ottoman women were not expelled management. She makes bussiness, searches her right and will divorced if it is neccessary. Besides it is noticed that people from different religions and cultures lived together.In the second chapter documents are classified according to their order in the register book and each document is summarized. In addition, a detailed index followes it. The thirth chapter is the transliteration of the Bursa Sharia Record number B 230. This work would be significant fort he following studies,for it presents dependeble materials and datum.