Buğdayda farklı melezleme teknikleri kullanarak tohum tutma oranının saptanılması

Abstract

Bu çalışmada, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi'nin deneme tarlalarında, ikisi yabancı çeşit olmak üzere dört ekmeklik buğday ve dört makarnalık buğday çeşidi Üzerinde çeşitlerarası melezlemeler yapılmıştır. Çeşitlerarası melezleme işlemlerinde üç farklı yöntem uygulanmış, yöntemlerin melez tohum verimindeki başarı oranları araştırılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, melezlemelerde kullanılan farklı yöntemlerden, izolatör kafeslerin kullanıldığı durumlarda, gerek ekmeklik buğday çeşitlerinde, gerekse makarnalık buğday çeşitlerinde melez tane tutma oranı uygulanan diğer iki yöntem den daha fazla olmuştur. Başakçık kavuzlarının 1/3 oranında kesilerek anterlerin uzaklaştırıldığı, izolatör kafeslerin kullanılmadığı yöntemden sağlanan tohum verimi genelde diğer yöntemlerden daha az olmuştur. Başakçık kavuzlarının kesilmeden anterlerin uzaklaştırıldığı ve yapay döllenmeyle melezlemelerin gerçekleştirildiği deneme serisinde ise, tohum verimi, uygulanan diğer iki yöntemden sağlanan verimlerin arasında olmuştur. İzolatör kafeslerin kullanıldığı yöntemde melez tohum oranının yüksek bulunması, bu yöntemde döllemeyi gerçekleştirecek olan canlı çiçek tozlarının daha fazla ve daha uzun sürede mevcut bulunmalarına yorumlanmıştır.

In this study, four red wheat varieties, which two of them are foreign oidgine, and four spring wheat varieties were used. The experiment was conducted in the Experiment Field Faculty of Agriculture in Bursa. In order to compare the three different methods, of crossing were applied in this study. The rates ©f hybrid seed set were observed to detect differences among the crossing methods. According to the results obtained, the isolatior cage method gave higher values than those of other two methods in hybrid seed set rate. The rates of seed set observed in this method were been higher both in red wheat and spring wheat varieties. The second erossing method which was applied after cutting one-third of the gluma spikelets, gave in general less hybrid seed set percentages than those obtai ned by other two methods. In the third method in which the anthers were removed only without cutting the spikelets of gluma, was observed that the percentages of hybrid seed set was occured between two values obtained using other two methods. The reason of higher hybrid seed set rates in isolatior cage method is more probaby that there are more pollen grains which are being used in fertilization and that the pollen grains can be stay long time alive in the cages.